Boşanma halinde velayet anaya verilse bile çocuğun soyadının babasının seçeceği veya seçtiği soyadını taşıması şeklindeki 2525 Sayılı Soyadı Kanununun 4. Maddesi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi iptal gerekçesinde; ana ve babanın evlilik birliği devamında ve sonrasında eşit hak ve yükümlülüklere sahip olması gerektiği, velayet kapsamında babaya tanınan soyadı seçme hakkının anneye tanınmaması ve bu durumun cinsiyet ayrımcılığın sonucunu doğuruyor olması, ayrıca erkek ve kadının aynı hukuksal konumda olmalarına atıf yapan uluslararası sözleşme kararları ışığında ilgili kanun maddesi iptal edildiğini belirtmektedir.
Aile hukuku ve kişiler hukukunun temel ilkelerinden olan çocuğun üstün yararı çok önemli bir ilke olmakla beraber bu ilkeye göre; her somut olay çocuğun üstün yararına göre irdelenmelidir. Öyle ki ilgili Yargıtay kararında da somut olaya göre çocuğun menfaati dikkate alınarak velayet kendisinde olan annenin çocuğunun soyadının annesinin soyadı ile değiştirilmesi yönünde adım atılmıştır.
Makalemize konu somut olaya göre; davacı ve velayet hakkı kendisinde olan annenin soyadı ile çocuğunun soyadının farklı olmasının gündelik yaşamda bir takım sorunlara yol açtığını, ayrıca babanın çocuğa karşı çok ilgisiz olduğunu, çocukla maddi ve manevi olarak ilgilenmediğini, çocuğun kendisini tanıtırken annesinin soyadı ile beraber kendisini tanıttığını, çocuğun annesinin soyadını taşımak istemesi nedeni ile çocuğun soyadının annesinin soyadı ile değiştirilmesinin çocuğun üstün yararına olduğunu göstermektedir.
Velayeti kendisinde olan annenin çocuğun soyadını değiştirmesinin, velayet hakkı kullanımı kapsamında olması ve sadece babaya tanınan soyadı seçme hakkının eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmesi açısından ilk derece mahkemesinin hükmü bozularak kaldırılmıştır.
Velayet Hakkı Annede Olan Çocuğun Soyadının Değiştirilmesini Kabul Etmeyen Yargıtay Kararı
Velayet hakkı kendisinde olan annenin çocuğunun soyadını değiştirmek istemesinde, yargıtayın buna onay vermesine ilişkin emsal nitelikteki kararına karşı olarak, yargıtayın velayeti kendisinde olan annenin, çocuğunun kendi soyadını almasını onaylamadığı kararları da söz konusudur.
İlgili karara göre; Yargıtay, evlilik birliğinin sona ermesinden sonra velayeti anneye bırakılan çocuğun soyadının; velayet anneye verilmiş olduğu için annenin soyadı ile değiştirilmesi kararını kaldırarak bozmuştur.
Öyle ki; velayet geçici bir haktır. Yani çocuk 18 yaşına gelinceye kadar velayet altındadır. Velayet durum ve koşullara göre , zamana göre ve çocuğun menfaatine göre zamanla değişebilir. Yani velayet hakkı sabit bir hak değildir. Soyadı değişikliğinin çocuğun ruh hali üzerinde baskı ve travma yaratma ihtimali de söz konusu olabilecektir. Annenin tekrar evlenmesi halinde çocuk ne anne ile ne de baba ile bağı yokmuş gibi bir konuma gelecektir. Ayrıca anne ve baba evli iken çocuklarının soyadını beraber değiştirme gibi bir hakları olmadığından eşitlik ilkesine aykırı bir durum söz konusu olmayacaktır.
Çocuğun soyadını velayet kimde ise onun soyadı ile değiştirmeye Türk Medeni Kanunu izin vermemektedir. Ancak çocuk 18 yaşına geldikten sonra yani ergin olduktan sonra kendi soyadını kendisi değiştirebilecektir.
Özetle; şunu belirtmek gerekir ki, anne ve babanın boşanma sürecinden sonra velayet hakkı kendisinde kalan annenin, çocugun soyadını değiştirmek istemesi ve kendi soyadını almasını istemesi durumu, her somut olaya göre farklı değerlendirilecektir. somut olayda çocugun bunda üstün yararı var ise, anne çocuğunun soyadını değiştirip kendi soyadını taşımasını sağlaya bilir.
Aile Hukukuna İlişkin Velayet Konularında Daha Fazla Bilgi Almak İçin Bizimle İletişime Geçebilirsiniz.