Deport Kararı Nedir ve Nasıl İtiraz Edilir? Deport kararı nedir ve bu karara nasıl itiraz edilir merak edilmektedir. Deport kararına itiraz yedi gün içinde yapılmaktadır. İdari gözetim kararlarına da itiraz edilebilmektedir. Sınır dışı etme, T.C. vatandaşı olmayan yabancılar hakkında uygulanabilecek bir işlem olarak bilinmektedir. Anayasanın 23 numaralı maddesinin sonuncu fıkrası hükmü gereğince vatandaş sınır dışı edilememektedir ve yurda girme hakkında yoksun kalamamaktadır. Yabancılar da ancak kanunda sayılan koşulların gerçekleşmesi halinde sınır dışı edilebilirler.
Deport Kararı Nedir ve Nasıl İtiraz Edilir?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile uygulanacak olan sınır dışı etme kararları da bazı düzenlemelere tabi olmaktadır. Kanunun 56’ncı maddesinde sayılan kimseler hakkında valilik tarafından sınır dışı etme kararı alınabilmektedir. Sınır dışı etme kararları idari işlem niteliği taşımaktadır. Bu kararlara karşı alakalı makamlar nezdinde itiraz edilebilir. Aynı zamanda idari yargıda da iptal davası açılabilmektedir. Hakkında sınır dışı edilme kararı çıkarılan kişi idare mahkemesine başvuru gerçekleştirerek kararın iptalini isteme hakkına veyahut idareye başvuru yaparak itiraz etme hakkına sahip olmaktadır.
Deport kararı çıkarılan kişi kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde sınır dışı etme kararı çıkaran valiliğin bulunduğu şehirdeki idare mahkemesine dava açmalıdır. Mahkemeye müracaat eden birey, sınır dışı etme kararını veren makama da başvuruyu bildirmektedir. Mahkemeye gerçekleştirilen başvurular on beş gün içinde sonuçlanmaktadır.
Deport Kararı Nedir?
İçerik Tablosu
Pek çok kişi deport kararı nedir sorusunun yanıtını araştırır. Sınır dışı etmek, deport kararı olarak bilinmektedir. Bu, devletlerin ülke güvenliklerini ve kamu düzenlerini korumak maksadı ile davranışları bu bakımdan tehlikeli görülen yabancıları ülkeden çıkarmak için kullanılan bir karar olmaktadır.
Deport kararı esas olarak Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenen bu kanun sınır dışı etme kararının yasal dayanağını meydana getirmektedir. 53’üncü maddenin ilk fıkrasına göre sınır dışı etme kararı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine ya da resen valilik tarafından alınır. Deport kararı bu manada tek taraflı bireysel idari işlem niteliğine sahiptir. Kolluk kuvvetleri tarafından yakalanan yabancılardan 54’üncü maddede sayılan halleri taşıyanlar için deport kararı verilmek üzere valiliğe bildirim gerçekleştirilmektedir.
Birey dokunulmazlığı açısından kabul görülen eşitlik ilkesine getirilen mühim istisnalardan biri de deport kararı olmaktadır. Devletler, menfaatleri ile uyuşmayacak hareketlerde bulunan yabancı şahısların ülkelerinde kalmalarına izin vermezler. Sınır dışı etme kararı, birey özgürlüğü ve dokunulmazlığı ile alakalı olduğu kadar seyahat özgürlüğü ile de ilgilidir. Hakkında deport kararı alınan yabancı şahıslar, kolluk kuvvetleri tarafından yakalanır ve idari gözetim altına alınır.
Ülkemizin taraf olduğu insan hakları ile alakalı global sözleşmelerde yabancıların sınır dışı edilebileceğine dair düzenlemeler yer almaktadır. Sözleşmelerin, yabancıların genel ahlak, kamu sağlığı, kamu güvenliği ve milli güvenlik gibi gerekçelere dayanarak sınır dışı edilebilecekleri kabul edilmiş durumdadır.
Anayasada herkesin, birey hürriyetine ve güvenliğine sahip olduğu belirtilmektedir. Birey hürriyeti ve güvenliğine, şekil ve koşulları kanunda tespit edilerek istisnalar getirilebileceği de yine hükme bağlanmıştır. Anayasanın Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti başlığındaki yirmi üçüncü maddede herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir ifadesi ile yabancı ve vatandaşların eşitliği esası kabul görmüştür.
Fakat aynı maddede, yerleşme ve seyahat özgürlüğü açısından eşitlik esasına istisnalar da kabul edilmiştir. Buna göre vatandaş sınır dışı edilemez ve ülkeye girme hakkında yoksun kalamaz. Anayasanın, deport ve ülkeye kabul hususlarında vatandaş ile yabancının eşitliği esasından ayrıldığı bilinmektedir. Seyahat ve yerleşme hürriyeti açısından eşitlik esasının kabul edildiği durumlarda da anayasanın on altıncı maddesinin vermiş olduğu yetkiyle yapılacak düzenleme bakımından, hakkın özüne dokunmayan sınırlama ya da yasaklamaların getirilmesi söz konusu olmaktadır.
Deport Kararı Kim Tarafından Verilir?
Birçok kişi deport kararını kim verir sorusunun yanıtını araştırır. Sınır dışı etme nedenlerinden birisinin varlığı durumunda Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine ya da resen valiliklerce yabancı kişi hakkında deport kararı verilecektir. Her bir yabancı şahıs için ayrı ayrı deport kararı alınmaktadır.
Haklarında sınır dışı kararı alınması gereken yabancılar kolluk kuvvetlerince yakalanırsa, karar verilmek üzere valiliğe bildirilmektedir. Valilik tarafından yapılan değerlendirme ve karar süresi, 48 saati geçmez. Deport kararında valilik, yabancı şahsı direkt olarak sınır dışı edilecek biçimde karar verebileceği gibi, ülkeyi terke davet veya idari gözetime tabi tutulma yönünde de karar verebilmektedir.
Hakkında deport kararı alınan kişiyle alakalı olarak GIGM veya valilik ülkeye giriş yasağı getirebilmektedir. Valilikçe verilecek olan bu karar, gerekçesi ile beraber hakkında deport kararı alınan yabancı şahsa ya da yasal temsilcisine veya avukatına tebliğ edilmektedir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan şahıs, bir avukat tarafından temsil edilmiyor ise kendisi ya da yasal temsilcisi, ilgili kararı sonucu, itiraz usulleri ve zamanları hakkında bilgilendirilmektedir.
Hakkında deport kararı alınan şahıs, kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine müracaat edebilmektedir. Sınır dışı kararına karşı yargı yoluna başvurduğunu kararı veren makama bildirmesi lazımdır. Sınır dışı kararına karşı yargı yoluna başvurması, kural olarak, kararın icrasını durdurmaktadır. Tabii ki kişi, deport kararının uygulanmasına rıza gösterebilmektedir.
Deport Usulü Nedir?
Deport kararı verilmesinden sonraki aşama da ayrıntılı şekilde düzenlenmiş durumdadır. Bu bağlamda deport usulü de açıklanmıştır. Hakkında deport kararı alınanlar, kararda açıklanmak koşulu ile ülkeyi terke davet edilmekteler. Bu durumda, kişiye 15 günden az olmamak üzere en çok 30 günlük zaman verilmektedir. Bu süre zarfında ülkenin terk edilmesi gerekmektedir. Haklarında deport kararı verilen her yabancıya ek süre tanınmamaktadır.
Kaybolma ya da kaçma ihtimali olanlar ile yasal giriş ya da yasal çıkış kurallarına aykırı davrananlara, sahte belge düzenleyenlere, asılsız belgeler ile ikamet etmeye çalışanlara ya da aldığı tespit edilenlere, kamu, sağlığı, güvenliği veya düzeni bakımından tehdit oluşturanlara ülkeyi terk için ek süre tanınmamaktadır.
Ülkeyi terk için süre verilen bireylere hiçbir harca tabi olmayan bir çıkış izin belgesi sunulmaktadır. Terke davet edilen şahıs, verilen süre içinde ülkeden çıkış yapmaz ise valilik tarafından hakkında idari gözetim kararı alınmaktadır ve sınır dışı işlemleri geri gönderme merkezleri tarafından yapılmaktadır. Ülkeyi terke davet edilen şahıslar çıkış için sınır kapılarına geldikleri zaman, kendilerine tannan terke davet süresine bakılmadan çıkışları sağlanmaktadır. Süresi içinde sınır kapısına gelen şahıslardan varsa vize ya da ikamet ihlalinden kaynaklanan para cezalarını ödeyenlere giriş yasağı uygulanmamaktadır. Süreyi geçirmiş olan şahıslar, sınır kapılarına geldikleri zaman ikamet ya da vize ihlal süresine göre giriş yasağı uygulanmaktadır.
Kimler Sınır Dışı Edilmektedir?
Deport kararı kimlere verilir ve kimler sınır dışı edilir gibi soruların yanıtları da araştırılmaktadır. YUKK’da sınır dışı etme sebepleri son derece kapsamlı bir şekilde düzenlenmiş durumdadır. İlgili düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile TCK madde 59 haricinde, diğer kanunlarda bulunan hükümler de yürürlükten kaldırılmış durumdadır.
Sınır dışı edilme
Madde 59- (Değişik: 31/3/2005 – 5328/1 md.)
(1) İşlediği suç nedeniyle hapis cezasına mahkûm edilen yabancı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına veya koşullu salıverilmesine karar verildikten ve her halde cezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu, sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak değerlendirilmek üzere derhal İçişleri Bakanlığına bildirilir.
Kimler Sınır Dışı Edilmektedir?
Sınır dışı sebeplerine bir bütün olarak bakıldığı zaman ülkenin taraf olduğu anlaşmalara uygun düzenleme gerçekleştirildiği fark edilmektedir. Pozitif düzenlemede ülke güvenliğinin tehlikeye atılması, kamu sağlığı, düzeni ve güvenliğinin sınır dışı kararına gerekçe olabileceğinin kabul edildiği görülmektedir. Buna göre şu koşulları taşıyan yabancı şahıs hakkında deport kararı verilmektedir:
- Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından açıklanan terör örgütleri ile ilişkili olduğu anlaşılanlar.
- İkamet izni uzatma başvuruları kabul edilmeyenlerden, on gün içinde ülkeden çıkış yapmayanlar.
- Uluslararası koruma başvurusu kabul edilmeyen, uluslararası korumadan hariç kalan, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, uluslararası koruma statüleri sona eren ya da iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu ülkede kalma hakkı bulunmayanlar.
- Hakkında ülkeye giriş yasağı bulunmasına karşın Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
- Ülkeye yasal giriş ya da ülkeden yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler veya bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler.
- Çalışma izni olmadan çalışanlar.
- İkamet izni olup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir sebebi olmadan ikamet izni süresini 10 günden fazla ihlal eden şahıslar.
- İkamet izinleri iptal edilen şahıslar.
- Vize ya da vize muafiyeti süresini 10 günden fazla aşanlar ya da vizesi iptal edilen şahıslar.
- Kamu düzeni ya da kamu sağlığı veya kamu güvenliği bakımından tehdit oluşturan şahıslar.
- Ülkede bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayan kişiler.
- Ülkeye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullanan şahıslar.
- Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi ya da çıkar maksatlı suç örgütü yöneticisi, üyesi ya da destekleyicisi olan şahıslar.
- İşlediği suç sebebi ile hapis cezasına mahkum edilip cezası infaz edildikten sonra sınır dışı edilmesi gerektiğine karar verilenler.
Deport Edilemeyecek Yabancılar Hangileri?
Deport edilemeyecek yabancılar merak edilmektedir. Kanunda deport kararı alınabilmesi için gereken koşulları taşısa da bir kısım yabancıların sınır dışı edilemeyecekleri hükme bağlanmış durumdadır. Haklarında deport edilme kararı alınamayacak yabancıların başında vatansızlar gelir.
Vatansız kişiler kamu güvenliği ve düzeni bakımından ciddi tehdit oluşturmadıkları sürece sınır dışı edilemeyecekler. Vatansızlar haricinde, kimi yabancıların sınır dışı edilemeyeceği kabul edilmiştir. Başka bir ifade ile kanun koyucu, deport etme nedenleri gerçekleşmiş olmasına karşın, bir bölüm yabancılar hakkında deport kararının verilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bir yabancı birey hakkında deport kararı verilirken, şu tespit edilen durumların var olup olmadığı araştırılır:
- Deport edileceği ülkede ölüm cezasına, insanlık dışı veya onur kırıcı ceza ya da muameleye, işkenceye maruz kalacağı hususunda ciddi emare olanlar.
- Ciddi sağlık problemleri, gebelik, yaş durumu sebebi ile seyahat etmesi riskli bulunanlar.
- Hayati tehlike oluşturan rahatsızlıkları içim tedavisi sürerken sınır dışı edileceği ülkede tedavi olanağı olmayanlar.
- Mağdur destek sürecinden faydalanmakta olan insan ticareti mağduru bireyler.
- Tedavileri bitinceye dek cinsel şiddet, fiziksel ve psikolojik şiddet mağdurları sınır dışı edilememektedir.
Sınır Dışı Edilme Süreci ve Uygulamaları
Deport süreci ve işlemler de araştırılıyor. Kanun sınır dışı edilecek kişilerin ilk olarak ülkeyi terke davet edilmesini, kişinin durumuna göre geri gönderme merkezlerinde idari gözetime veya alternatif yükümlülüklere tabi olmalarını ve gönüllü dönmek isteyenlere kolaylık ve yardım sağlanmasını öngörür.
Deport kararı alınanlara, sınır dışı etme kararında belirtilmek üzere, ülkeyi terk edebilmeleri anacı ile 15 günden az olmamak üzere 30 güne dek süre verilmektedir. Fakat kaybolma ya da kaçma riski olanlara, yasal giriş ya da çıkış kurallarını ihlal edenlere, kamu düzeni, güvenliği ve sağlığı bakımından tehdit oluşturanlara bu süre tanınmaz.