İdare Hukuku alanında Kamu Personel Hukuku kapsamında sizler için kaleme aldığımız bu makalede ” Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir? Kimlere Yapılır? ” konusunu ele alacağız. Aynı zamanda olumsuz güvenlik soruşturması durumunda ne yapılması gerektiği konusunu da özetle inceleyeceğiz.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASI NEDİR ?
İçerik Tablosu
www.agahhukuk.com adlı wep sitemizin makaleler bölümünde daha detaylı bilgi edineceğiniz Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir? Kimlere Yapılır? konulu diğer makalelerimizide detaylı bir şekilde inceleyip olumsuz güvenlik soruşturması hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliğinde;
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının kapsamı.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapacak makamları.
Hakkında güvenlik soruşturması yapılacak personeli.
Güvenlik soruşturmasında ve arşiv araştırmasında araştırılacak hususlar detaylı olarak açıklanmıştır.
Söz konusu yönetmelikte “Güvenlik Soruşturması” ve “Arşiv Araştırması” ayrı ayrı tanımlanmıştır.
Güvenlik Soruşturması;
Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının.
Kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının olup olmadığının.
Hakkında herhangi bir tahdit sınırlama olup olmadığının.
Yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının.
Ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin olup olmadığının.
Mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesi olarak tanımlanmıştır.
Arşiv Araştırması;
Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının.
Kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiğinin tespiti.
Adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasıdır.
KİMLERE GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASI YAPILACAK?
657 sayılı Kanunun 48 inci maddesine güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması şartının eklenmesi ile istisna gözetmeksizin kamuya yapılacak tüm atamalardan önce atamaya hak kazanan kişiler hakkında bu işlem yapılacaktır.
Artık güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmaya yetkili makamlar tarafından kanun hükmünde getirilen yasal düzenlemeden sonra atanmaya hak kazanan memurlar hakkında yukarıda belirtilen kriterler doğrultusunda inceleme yapılacaktır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASINI HANGİ KURUMLAR YAPIYOR?
Emniyet Genel Müdürlüğü
Mahalli Mülki idare Amirlikleri
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ SONUÇLANMA SÜRESİ?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması isteminin yetkili kuruma ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 gün, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 gün içinde sonuçlanmaktadır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASI OLUMSUZ GELEN MEMUR ADAYLARININ YAPMASI GEREKENLER?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz gelen adaylar güvenlik soruşturmalarının neden olumsuz geldiğini İdare Mahkemesi’ne İptal Davası açmadan öğrenemezler.
Memurların, Öğrencilerin veya Aday Memurun Bilgi Edinme Kanunu kapsamında idareye başvuruda bulunup bir cevap alması olanaksızdır çünkü güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması bilgilerinin verilmesi yasaktır.
Kamu Personeli atamaları öncesi, İş Hukukuna tabi çalışan sözleşmeli işçilerin kadroya geçirilmesinde tabi olduğu güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının soyut anlatımlarla, somut olmayan delillerle, haklarında idari bir soruşturma, adli bir soruşturma veya kovuşturma olmadan olumsuz gelenler için İdare Mahkemelerinde alınan yürütmenin Durdurulması akabinde atanmalarının sağlanması, işe kabullerinin yapılması, asker ve polis öğrencilerinin okula kabülü sağlanabilmektedir.
Asker, Polis, Öğretmen, Öğrenci, Memur vb. gibi kişilerin hak mahrumiyeti yaşamaması için, telafi güç olumsuzluklara mahal vermemek için alınan yürütmenin durdurulması kararından sonra açılan iptal davalarıyla mağduriyetler önlenmeye çalışılmaktadır.
GENEL OLARAK GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ ÇIKMA SEBEPLERİ?
İşlemiş olduğu fiilin gizlilik dereceli birimlerde çalıştırılmasına engel olacak nitelikte olması durumunda Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması (Hagb)
Kendisinin veya Aile Bireylerinden birinin Fetö/Pdy Okullarına, Dershanelerine gitmesi veya yurtlarında Fetö/Pdy evlerinde kalmış olması.
Kendisinin veya Aile Bireylerinin Fetö/Pdy işyerlerinden birinde çalışmış olması.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ GELMESİ DURUMUNDA AÇILAN İPTAL DAVALARINDA ALINAN KARARLARDAN BAZILARI;
… Davalı idarenin işçi alımı sırasında, başvuruda bulunan adayları sadece, terör örgütlerine üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olup olmadığı yönünden değil, aynı zamanda, hem kendisinin, hem de kendisini etkileyebilecek yakın çevresinin, bu örgütlerle sıkı işbirliği içinde bulunup bulunmadığı, bunları destekleyip desteklemediği, sempatizanı olup olmadığı yönünden de titizlikle araştırması, bu yönde bir tespit olması halinde ise bunları teşkilatına kabul etmemesi gerektiği açıktır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ GELMESİ DURUMUNDA AÇILAN İPTAL DAVALARINDA ALINAN KARARLARDAN BAZILARI;
…. Kamu görevlisi olmak isteyenlerle ilgili güvenlik araştırması yapılırken ulaşılan bilgi ve kanaatin; somut, güvenilir, teyit edilebilir nitelikte olması; tahmine, tasavvura ve ön yargıya dayalı olmaması; aynı yöndeki kanaatin mümkün olduğunca farklı bilgi ve delillerle de desteklenmesi, bu inceleme ve değerlendirmenin hukuken denetlenebilir nitelikte olması gerekir. Aksi durumda soyut ve gerçek dışı ithamlarla bazı kişilerin önemli hak kayıplarına yol açılabileceği, bunun idarenin son derece haklı nedenlere dayalı güvenlik tedbirleri hakkında toplumda tereddütlere neden olabileceği, bu durumun ise en çok yine kendisi ile mücadele edilen yasa dışı mihraklarca istismar edilmesinin mümkün olduğu ortadadır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ GELMESİ DURUMUNDA AÇILAN İPTAL DAVALARINDA ALINAN KARARLARDAN BAZILARI;
…. Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlendiği için kapatıldığı açık olan Üniversitede kayıtlı olan ve eğitim gören tüm öğrencilerin, başka hiç bir ek delil veya bilgi ile desteklenmeksizin doğrudan Fetullahçı Terör Örgütünün (FETÖ/PDY) destekçisi ya da sempatizanı olduğu sonucuna ulaşılmasının, hukuki temeli olmayan bir genellemeye dayalı olduğu anlaşılmakla davalı idarenin güvenlik soruşturması ile hedeflediği amaca hizmet etmeyeceği tartışmasızdır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ GELMESİ DURUMUNDA AÇILAN İPTAL DAVALARINDA ALINAN KARARLARDAN BAZILARI;
… Bakılan davada, davalı idarece dava dosyasına sunulan tüm bilgi ve belgelerin incelenmesinden, “FETÖ/PDY yapılanmasının ile iltisaklı olduğu” yönünde elde edilen istihbari bilgi nedeniyle atamasının yapılmadığı görülmekte olup, davacı hakkında isnat olunan eylemin niteliği, kapsamı hakkında herhangi bir bilgi ve belgeye yer verilmediği, mevcut bilgi ve belgeler ışığında davacı hakkında isnat olunan eylemin davacı hakkında yürütülen güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğuna karar verilebilecek nitelikte olmadığı, istihbari nitelikteki bilginin somut bilgi ve belge ile desteklenmediği anlaşıldığından, davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle atamasının gerçekleştirilmemesine ilişkin davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ve ARŞİV ARAŞTIRMASININ OLUMSUZ GELMESİ DURUMUNDA AÇILAN İPTAL DAVALARINDA ALINAN KARARLARDAN BAZILARI;
… Uyuşmazlıkta; davacı hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasının olumsuz sonuçlanmasına dayanak olarak alınan bilgi notunda, davacının FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibatlı yahut iltisaklı olduğuna dair herhangi bir bilgiye yer verilmediği gibi kardeşi …. ‘de bir başka kardeşi … ‘nin’de Polis Memuru olarak halen görev yaptığı ancak diğer kardeşinin eşi hakkında istihbari mahiyette bir bilgi nedeniyle subay adaylığının sonlandırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacı hakkında yapılan Güvenlik Soruşturması kapsamında davacının, FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibatlı yahut iltisaklı olduğunu ortaya koyan makul ve hukuken kabul edilebilir somut bir tespite yer verilmediği dikkate alındığında kardeşinin eşi hakkında elde edilen bilgi notu esas alınarak güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu gerekçesiyle muvazzaf subay adaylığının sonlandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Kaldı ki, 12/4/2000 tarihli, 24018 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’ne ekli ”Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Formu incelendiğinde; güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak kişilerin silahlı kuvvelere alınacak kişinin kendisi, babası, annesi, eşi ve kardeşlerini kapsadığı görüldüğünden sayılan bu kişilerin dışındaki kişiler hakkındaki bilgi notunun doğrudan davacıya yansıtılarak güvenlik soruşturmasının olumsuz şekilde sonuçlandırılması da hukuken olanaklı değildir.