İddianame nedir? Sorusu çoğu insanın merak ettiği bir konudur. Bu, ceza yargılamasının belki de en önemli aşamalarından biridir. Hazırlanışı, sonuçları, iadesi, kabulü, reddi ve içeriği oldukça önemlidir. Bu yazımızda iddianame hakkında merak edilenlerden söz edeceğiz.

İddianame Ne Demektir?

Bir su fiiliyle alakalı olarak soruşturma gerçekleştiren savcının ilgili soruşturma sonunda toplamış olduğu delillerden yola çıkılarak yargılama aşamasına geçilmesi gerektiğine karar verdikten sonra buna uygun şekilde hazırlamış olduğu rapor, iddianamedir.

Bu aşamada ceza muhakeme süreci ise aşağıdakiler gibi işler:

İddianame öncesi süreç

• Suç ile alakalı olarak savcılık bildirim alır. Bu ihbar ya da şikâyet ile gerçekleşir.
• Savcı soruşturmaya başlar. Bu noktadan sonra deliller toplanır. İlgili kişilerin ifadesi alınır.
• Yeterli delile ulaşan savcı, iddianameyi hazırlar ve ardından mahkemeye sunar.
• Mahkeme eğer ki bu iddianameyi hukuka uygun bulmaz ise iddianamenin savcıya iadesi gerçekleşir ve savcının düzeltme yapması istenir.
• Mahkeme iddianameyi kabul ederse de kovuşturma aşamasına geçilir.
• Yargılama gerçekleştiren mahkeme hüküm verir.
• Hükmün sonucuna bağlı şekilde kişi buna itiraz edip üst derece yargıya başvurusunu gerçekleştirir.
• Sonuç olarak karar kesinleşir ve muhakeme süreci sona ermiş olur.

İddianame nedir diyenler için şunu da açıklamakta yarar var: İddianame hususunda savcının hazırlamış olduğu iki-üç sayfalık basit bir metnin anlaşılmaması gerekir. Bu, bütün soruşturma sürecinin bir sonucu şeklinde ortaya çıkar. İddianame, mahkemenin yargılama esnasında başlangıç olarak ele almış olduğu en önemli metindir.

✅ Kurumsal Telefon	0532 658 53 63
✅ Tam Zamanlı Destek	Online Danışmanlık
✅ İnovatif Yapılanma	Araştırmacı ve Yenilikçi
✅ Avukatlık Hizmetleri	Danışmanlık Hizmetleri

Bundan dolayı da ciddi bir hukuki zemininin olduğunu söylememiz mümkün. İddianameye itiraz gerçekleştirilebilir, hukuka uygun olmaması halinde de iadesi gerçekleşir. Dolayısı ile ceza yargılaması esnasında iddianameyle alakalı sürecin önemle üzerinde durulması gerekmektedir.

İddianame Örnekleri

İddianame nedir açıklarken iddianame örnekleri hakkında da bilgi verilmelidir. Uygulama sırasında ceza soruşturmasına muhatap olan bireylerin iddianame örnekleri aradıkları biliniyor. Fakat söylemeliyiz ki bu durum hatalı bir çaba olmaktadır. Her ne kadar bir olayın diğer ile benzer gibi göründüğü bilinse de esasen hukuki zeminde sonuçlar ve takip bakımından çok farklı olabilmektedir.

Bu nedenle benzer görünen vakaların iddianamelerine bakarak hatalı sonuçlar elde edilebilir. Bunlar üzerinden bir değerlendirme değil, deneyimli ceza avukatları ile iş birliği yaparak ön değerlendirmenin gerçekleştirilmesi önem kazanmaktadır.

İddianame Ne Kadar Sürede Hazırlanır?

İddianame süresi, ceza yargılamasına muhatap olan bireyin doğal olarak en fazla merak ettiği sorulardan olmaktadır. Fakat maalesef bu soruya verilecek olan net bir yanıt bulunmaz. Suç tipi, ilgili olayın yaşanma durumu, savcılığın yoğunluk durumu, delillerin elde edilememe hali, mağdur ve faile ulaşılamama, adli takvim gibi pek çok unsur, zamansal olarak azaltıcı ya da artırıcı etki sağlayabilir.

Hatta olayın yaşandığı hafta iddianame hazırlanabileceği gibi olay sonrasından iki sene geçtikten sonra da iddianame hazırlanabilir. Fakat şunu da belirtmeliyiz ki çok anormal olmayan, delilleri genel olarak sabit olan ve failleri belli olan bir gelişmede normal şartlarda iddianame hazırlanması üç-dört ayı geçmez.

Mahkeme İddianame ile Bağlı Mı?

Ceza Muhakemesi Kanunu 225 numaralı madde düzenlemesine göre mahkemenin verecek olduğu hüküm sadece iddianamede bulunan suç, fail ve fillere ilişkindir. Bu da demek oluyor ki mahkeme iddianame ile bağlıdır. İddianame, yargılamanın sınırlarını belirlemektedir.

Fakat bazı hallerde suçun vasfında değişiklik olabilir. Savcı ilgili bir suçtan hazırlamıştır iddianameyi ama mahkeme yargılama esnasında esasen farklı bir suçun işlendiğini fark etmiş olabilir. Mesela cinsel taciz şeklinde hazırlanan bir iddianame, sonrasında cinsel saldırı olarak belirlenebilir.

Bu tarz gelişmelerde ise genellikle yeni bir iddianame düzenlenir. Kimi zaman da sanığa ek savunma hakkı verilir. Bazen ise sanığın savunmasının alınmasına gerek kalmaz. Bunlar çoğunlukla suçun niteliğinin başka bir suça dönüşmesi gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır.

İddianame Düzenlenmesinin Ön Şartları Nelerdir?

İddianame nedir diyenler için bir başka önemli konu da iddianame düzenlenmesinin ön şartları olmaktadır. Bu şartları şöyle sıralamak mümkündür:

• Savcılık, şikâyet ya da ihbar niteliğinde bir bildirim ya da başka bir şekilde suçun işlendiğine dair bildirim almalıdır.
• Soruşturma yapılmalıdır ve ayrıca kovuşturma aşamasına geçmek için yeterli oranda şüphe bulunmalıdır.

İddianamede Olması Gereken Özellikler Nelerdir?

Ceza Muhakeme Kanunu 170 nolu madde düzenlenmesine göre bir iddianamede olması gerekenler belirlenmiştir. Bunları şöyle açıklayabiliriz:

• Şüphelinin tutukluluk durumu.
• İsnat edilen suça ilişkin deliller.
• İsnat edilen suçun işlendiği yer.
• Faile isnat edilen suç ve uygulanması gereken mevzuat hükümleri
• Şikayet tarihi.
• Şikayette bulunan kişinin kimliği.
• İhbarda bulunan kişinin kimliği.
• Mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili.
• Suçtan zarar gören kişilerin kimliği.
• Müdafi.
• Şüphelinin kimliği.

Bunlar iddianamede kesin surette yer alması gereken detaylardır. Bunlar dışında şüpheliye isnat edilen suçu meydana getiren olaylar, delilleriyle beraber izah edilir. İlgili iddianamenin sonuç bölümünde şüpheli aleyhine olan gelişmelerin yanında lehine olan gelişmelere de yer verilmektedir. Ayrıca uygulanması talep edilen ceza ve çeşitli güvenlik tedbirleri de iddianamede yer alır.

İddianamenin İadesi

İddianame nedir diyenler için önemli olan hususlardan biri de iddianamenin iadesi olmaktadır. Bu, suçun üst ceza sınırına göre asliye ya da ağır ceza mahkemesine sunulmaktadır. Mahkeme incelemesi gerçekleştirildikten sonra iddianameyi kabul eder veyahut ilgili savcıya iadesini gerçekleştirir. Aşağıdaki hallerde ise iddianamenin iadesi söz konusu olmaktadır:

• İddianamede eksik bir husus var ise
• Suça ilişkin yeterli oranda delil toplanmadan iddianame hazırlanmış ise
• Uzlaştırma, ön ödeme veya seri muhakeme uygulanması gerektiği soruşturma dosyasından açık şekilde anlaşılan işlerde bu uygulamalar yerine getirilmeden hazırlanmış ise
• Soruşturma başlatabilmek için izin talep şartı karşılanmamış ise

Yalnızca suçun hukuki olarak nitelendirilmesinden dolayı iddianamenin iadesine karar verilmez. İncelenmesi ve iadesi için 15 günlük bir zaman bulunmaktadır. İadesinde mahkeme iade gerekçesini ve eksiklikleri belirtmektedir. İadesi üzerine savcı eksiklikleri tamamlar, hataları düzeltir. Kovuşturmaya yer bulunmadığına dair karar gerektiren bir durum bulunmuyor ise iddianame tekrardan mahkemeye gönderilir.

Eğer ki mahkeme eksiklik görür ise yine iddianameyi iade edebilir. Fakat ilk iadede göstermiş olduğu gerekçeler dışında başka bir gerekçeyle iade edilmesi söz konusu olmamaktadır.

İddianamenin iadesine itiraz durumu ise sadece savcı tarafından yapılabilir.

İddianamenin İade Edilemeyeceği Durumlar

İddianamenin iadesinin gerçekleştirilemeyeceği durumlar vardır. Bunları şöyle sıralamak mümkün:

• Suçun hukuki nitelendirilmesinden dolayı iddianame iade edilememektedir. Bu tarz durumlarda sanığa ek savunma hakkı tanınır.
• İddianamenin sunulmasının ardından 15 günlük süre zarfında iade edilmez ise bir daha iade işleminin gerçekleştirilmesi söz konusu değildir.
• Suçun niteliğinin değişmesi halinde görevsizlik problemi çıksa bile iade edilemez.

İddianamenin Taraflara Tebliği

İddianame kabulü sonrasında artık kamu davası açılır ve kovuşturma evresi başlar. Çağrı kaydıyla beraber sanığa gönderilir. Eğer ki sanık tutuklu değil ise herhangi bir mazeret olmasan gelmemesi üzerine zorla getirileceği bildirisi de bu tebligata eklenir.

İddianameye İtiraz

İddianame nedir diyenler için iddianameye itiraz hususundan da bahsetmek gerekir. Fakat bilmelisiniz ki iddianameye itiraz durumu söz konusu olmamaktadır. Buna itiraz durumu sadece savcı tarafından yapılabilmektedir.

İddianame Nedir?