Malulen Emeklilik Şartları 2023 son zamanlarda özellikle emekliliğe ayrılmak üzere olan vatandaşlar tarafından merak edilen konulardan biri olmakla beraber bu alanda yeterli bilginin olmaması vatandaşların yanlış yönlendirilmesine sebep olmakta. Malulen emeklilik şartları nelerdir? Malulen emeklilik ücretleri her seneki zamla beraber artış göstermektedir. Bundan dolayı maaş tutarı da değişiklik göstermektedir. Peki, malulen emeklilik tam olarak nedir? Koşulları neler?
Birey, iş yaşamında herhangi bir sebepten ötürü hastalık, iş kazası veya meslek hastalığı yaşayabilir. Meydana gelen bu menfi haller sebebi ile bireyin çalışma gücü azalmaktadır. Azalan çalışma gücü ile ekonomik geleceği de sarsılan işçi, gereken koşulları karşıladığı zaman malulen emekli olabilmektedir. Çalışma gücünü raporla belgeleyen sigortalı işçinin malul kapsamında olabilmesi için hangi koşulların sağlanması gerektiğini de inceleyeceğiz.
Malullük Nedir?
İçerik Tablosu
Bu, 5510 numaralı kanunun 25’inci maddesinde açıklanan, çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesi halini ifade etmektedir. Malul sayılan bireyler yasada şu şekilde açıklanmıştır:
- Sigortalı şekilde çalışan, çalışma yaşamı sırasında çalışma gücünde bir zayıflık olacak hastalık veya kaza durumunda yüzde altmış ve üzeri düzeyde kayıp yaşamış ise
- Birey, çalışma süresinde iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda kazanma gücünü yüzde altmış ve üzeri oranda kaybeder ise malul kapsamında değerlendirilmektedir.
Kamu personelleri söz konusu ise ifade edilen iki durumdaki malullük durumlarından biri yok ise de meslekte kazanma gücünü ifa etmiş olduğu görevini yerine getiremeyecek biçimde kaybederse ve bu ilgili kayıp raporla desteklenir ise malul statüsü kazanır.
Malulen Emeklilik Nedir?
Malulen emeklilik nedir? Ne anlama gelir? Malulen emeklilik aslında bir erken emeklilik biçimdir. Birey, hizmet ve iş sözleşmesine tabi şekilde çalışıyor ise kendi ismine ve hesabına münferit olarak çalışıyorsa ya da kamu kurumlarında çalışıyorsa ve çalışma yaşamında herhangi bir kaza, meslek hastalığı, hastalık ya da kaza sebebi ile çalışma gücünü belirli düzeyde kaybederse malulen emeklilikten faydalanabilir.
Malulen Emekliliği Sağlayan Hastalıklar Nelerdir?
Malulen emeklilik için yalnızca iş kazaları ya da mesleki hastalıklar akla gelmemeli. Çünkü çalışma halinizi olumsuz etkileyebilecek bazı rahatsızlıklar da malulen emeklilik yolunu açabilir. Bu hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Bipolar bozukluklar
- Şizofreni
- Zekâ gerilikleri
- AIDS
- Tüberküloz
- Behçet hastalığı
- Organ nakil süreçleri
- Uzuv kayıpları
- Görme azlığı
- İşitme kaybı
- Karaciğer sirozu
- Anemi
- Beyin tümörleri
- Beyin tümörleri
- Parkinson Sendromu
- Epilepsi/Sara hastalıkları
- Kanser
Malulen Emeklilik Şartları Nelerdir?
Malulen emeklilik koşulları nelerdir? Malulen emeklilik şartlarını karşılayan bireyler erken emekli olabilirler. Bu koşullar şu şekilde açıklanabilir:
- Meslekte kazanma ve çalışma gücünde yüzde altmış ve üzeri bir oranda kayıp olması.
- Kamu çalışanlarının ifa etmiş olduğu görevini yapamayacak duruma gelmesi ya da çalışma gücünü yüzde altmış ve üzeri oranda kayıp etmiş olması.
- On sene sigortalı olmak.
- 1800 gün prim ödenmiş olmalı.
- Çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine neden olan durumun, ilk defa sigorta kapsamında çalışılan tarihten sonra meydana gelmiş olması.
Bu şartları yerine getiren bireyler malulen emekli olabilmektedirler.
Malulen Emekli Olma Başvurusu Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu yapmak kolaydır. Bunun için sigortalı şekilde çalıştığınız son kurumun bulunduğu şehirdeki sosyal güvenlik kurumuna müracaat etmeniz lazım. Sigortalı şekilde çalıştığınız kurumdan malulen emeklilik talep etmek için en az 1800 gün priminizin yatmış olması lazım. Eğer bu süreyi doldurmadıysanız hizmet borçlanması yaparak günleri tamamlayabilirsiniz.
Başvuru aşamaları şunları içermektedir:
- Son çalıştığınız iş yerinin bulunduğu şehirdeki SGK müdürlüğüne başvuru dilekçesinin verilmesi.
- Malullük oranının belgelenmesi ve tespit edilmesi adına yönlendirilen sağlık kuruluşunda muayene olmak.
- Sağlık kuruluşunun yönlendirdiği kurula gidilmesi.
- Muayene aşaması geçirilen sağlık kuruluşundan verilen raporun incelenmesi.
- Verilen belgeler ile birlikte malullük durumunun onaylanması.
Bu aşamalardan sonra onayın yapılmasıyla birlikte malulen emeklilik maaşı kapsamında gerekli haklarınız başlatılır. Eğer ki başvuru olumlu olarak sonuçlanmaz ise hastalık sürecinizde artma ya da üzerine çeşitli hastalıkların eklenmesi gibi durumlar meydana gelir ise yeni sağlık raporuna bunları da ekleterek tekrardan bir süreç başlatabilirsiniz.
Malulen Emeklilik Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir?
Malulen emeklilik kesilmesi, şu haller neticesinde kesilmektedir:
- Aylık alan bireyin sigortalı şekilde çalışması.
- Aylık alan bireyin herhangi bir yabancı ülkenin mevzuatına göre çalışması.
- Düzenli gerçekleşen kontrollerde malulen emeklilik sürecini oluşturan rahatsızlığın ortadan kalkması.
- Malul olunmadığı halde emekli maaşı almak.
Maluliyetin Tespiti Nasıldır?
Maluliyetin tespiti önemli bir husustur. Bu koşulları karşıladığını düşünen sigortalı birey Sosyal Güvenlik Merkezine başvuru yapmalıdır. Yapılan başvuru yazılı olmalıdır. Bununla beraber bireyin kurum tarafından yetkili olan bir hastaneye sevki gerçekleştirilir. Sonrasında düzenlenecek sağlık kurulu raporunun tetkik edilmesi ile maluliyet şartının sağlanıp sağlanmadığı değerlendirmeye alınır. Söz konusu bireyde çalışma kaybı en az yüzde altmış orana sahip ise bu durumda birey malulen emeklilik şartlarını karşılamış olur. Sonuç olarak malulen emeklilik aylığı almaya hak kazanır.
Maluliyet kararının sonucu yazılı başvurunun yapıldığı yer olan sosyal güvenlik müdürlüğü tarafından bireye bildirilir. Düzenlenen rapor bireye maluliyet kararı verilmesi için yeterli olmaz ise bu durumda yine bir muayene gerekebilir. Bireyin raporunda daimi olarak bir başka kişinin bakımına muhtaç olduğu açıklanmış ise bu durumda malul maaşı alabilmesi adına on senelik sigorta şartı aranmamaktadır.
Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz
Kurum Sağlık Kurulu tarafından düzenlenen ve bireyin çalışma gücünün ne oranda kaybedildiğini ifade ederek düzenlenen rapora itiraz söz konusu olabilir. Bu durumda birey, Kurum Sağlık Raporunca malul olarak değerlendirilmediyse Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun bir ikinci değerlendirmesi istenir. Yapılacak itirazın bir dilekçe ile bağlı olunan sosyal güvenlik merkezine başvurarak yapılması gerekir. İtiraz ve yeniden muayenenin sonrasında durum, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararına da yargı yolu ile itiraz edilebilir.
Malulen Emeklilik Maaşı Bağlanması
Bu maaşın bağlanabilmesi için şunlar gerekmektedir:
- 4A ve 4B kapsamındaki bireyler için bireyin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezine yazılı başvuru yapılır. İlgili başvuru sigortalının iş vereni tarafından gerçekleştirilir.
- Kamuda çalışanlar için bağlı olunan kuruluşlara yazılı biçimde başvuru yapılır.
- Görevinden ayrılan bireyler için Emeklilik Dair Başkanlığına başvuru yapılmalıdır. bu başvuru yine yazılı şekilde gerçekleştirilmelidir.
Malulen Emeklilik İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
Malulen emeklilik belgeleri nelerdir? Yazı genelinde de ifade edildiği gibi malulen emeklilik için ilgili sosyal güvenlik merkezine başvurunun gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yapılacak olan bu başvuru yazılı şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu bağlamda, maluliyet istemli dilekçeye eklenecek şu belgeler vardır:
- Sağlık kurulu raporu.
- Malulen emeklilik için alınan sevk onayı,
- İşten ayrılış bildirgesi,
- İşe giriş sağlık raporu ya da beyanı,
- İşe giriş bildirgesi,
Malulen Emeklilik Maaşı Ne Zaman Alınır?
Konuyla alakalı en çok sorulan sorulardan biri de malulen emeklilik maaşı ne zaman alınır sorusu olmaktadır. Bu emeklilik maaşına hak kazanan bireyler, emeklilik maaşının ne zaman alınacağını da merak eder. Bu emekliliğe hak kazananlar, maluliyeti açıklayan raporun tarihi, aylığın alınması adına yapılan başvurudan önce ise yazılı başvurunun gerçekleştiği tarihi, sağlık raporu tarihinin yazılı başvurudan sonra olması durumunda raporun tarihini, kamu çalışanları için ise maluliyetleri sebebi ile görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden ayın başından itibaren ilgili aylığı alır.
Malulen Aylık Neden Kesilir?
Malulen aylık kesilme nedenleri pek çoktur. Şu durumlarda bu aylık kesilebilir:
- Maaş alan kişi, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak bir işte çalışırsa,
- Maaş alan kişi, bir yabancı ülkenin mevzuatı dahilinde çalışırsa,
- Kontroller sonucunda malul kapsamında değerlendirilmesine sebebiyet veren durumun ortadan kalkması halinde,
- Kurum tarafından yapılacak kontrol muayenesi sonrası malul kapsamında değerlendirilen kişi esasında malul değilse ancak malullük aylığı alıyorsa,
Alınan malullük aylıkları kesilir. En son maddede ifade edilen durumda kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir bununla birlikte ödenen aylıkların faizi ile beraber geri alınacağı açıklanmalıdır. Malulen emeklilik koşulları başlığı altında ifade edilen metinden de anlaşılacağı üzere bu husus oldukça kapsamlı birkaç konuyu ihtiva eder. Bu sebeple uzman ve deneyimli bir avukat ile iletişime geçerek hukuki destek alınması oldukça yararlı olacaktır.
Malulen Emeklilikte Hastalığın Ne Zaman Başladığı Önemli Mi?
Malulen emekliliğin birinci şartı, çalışma gücünüzü etkileyen durum (iş kazası, hastalık vs.) her neyse, çalışma hayatına başladıktan sonra ortaya çıkacak. Yani doğuştan ya da işe başlamadan önce bir sakatlığınız ya da kronik hastalığınız varsa bu durumda malulen değil, engelli emekliliğinden yararlanırsınız.
Malulen Emeklilikte 1800 Gün ve 10 Sene Şartı
Malulen emekliliğe başvurabilmeniz amacıyla diğer bir koşul, 1800 prim günü ve 10 senelik sigortalılık süresine sahip olmanız. Eğer bir başkasının bakımına muhtaç derecede malulseniz, bu aşamada 10 sene aranmıyor ve 1800 gün yeterli oluyor. Ancak hastalığınızın türü ve ağırlığı ne olursa olsun, prim günü şartını yerine getirmeden malulen emekli olamazsınız.
Malulen Emeklilikte Borçlanma
Rahatsızlığınız işe başladıktan sonra ortaya çıktı ancak prim gününüz veya sigortalılık süreniz yetersiz. İşte bu aşamada yapmanız gereken şey ise borçlanma oluyor. Eksik günlerinizi borçlanma yolu ile tamamlama hakkınız bulunmaktadır. Borçlanma ile tamamlanan günler sonrasında emekli aylığı alabilirsiniz.
Malulen Emeklilikte Çalışma Gücü Kaybı Oranı Nedir?
Sağlık probleminiz işe başladıktan sonra ortaya çıktı ise ve prim gününüz tamam ise bu aşamada malullük oranınızın tespit edilmesi gerekmektedir. Devletin geçerli saydığı sağlık kurumlarında alacağınız sağlık kurulu raporu ile en az yüzde altmış oranında meslekte kazanma gücü ya da çalışma gücü kaybına uğramış olduğunuzu belgelersiniz.
Sağlık Raporunda Oran Yazıyor Mu?
Sağlık raporunda oranın yazıp yazmadığı da merak konusu. Genel olarak sağlık kurulu raporunda çalışma gücü kaybı oranı yazmaz. Bu oran SGK sağlık kurulunca hesaplanmaktadır. Sonuca ise buna göre karar verilmektedir.
Malullük ve Sevk İşlemleri Nelerdir?
Sağlık kurulu raporlarının temini için sevk aşamaları, sigortalı bireyin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü ve sosyal güvenlik merkezlerince yapılmaktadır.
Sigortalı bireyin ikametgahının olduğu yerde öncelikle; Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerine, araştırma hastanesi bulunmuyor ise, özel üniversite ve vakıf hastaneleri hariç üniversite hastanelerine, her ikisi de yok ise Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı asker hastanelerine, bunlardan hiç birisi yok ise Sağlık Bakanlığının tam teşekküllü hastanelerine sevk yapılmaktadır.
Sevk yapılan hastanede sigortalının rahatsızlığı ile alakalı branş doktoru bulunmadığı taktirde sevk belgeleri iade edilerek durum sevki yapan birime yazı ile bildirilir ve branş doktoru olan en yakın yetkili hastaneye sevki yapılarak sigortalının rapor alması sağlanır.
Hastanelerce düzenlenen sağlık kurulu raporlarındaki oranların malul sayılma açısından pek fazla bir önemi bulunmamaktadır. Sigortalılar arasında yanlış bir kanaat vardır. Hastanenin vermiş olduğu sağlık kurulu raporundaki oran yüzde altmış ve üzerinde olduğu taktirde malulen emekli olunacağı yönündedir.