Mirasla ilgili en çok merak edilen konulardan biri de Mirastan Mahrum Bırakma Şartları olmaktadır. Bilindiği gibi miras bırakan bireyin mirasçılarının saklı payı üzerinde tasarruf yetkisi yoktur. Mal varlığının bir bölümünü vasiyetnamesi ile başka bir kişiye bağışlayamaz veya devredemez. Fakat bazen öyle önemli nedenler vardır ki miras bırakan birey aralarında kan bağı olsa bile saklı paylı mirasçılarına hiçbir şey bırakmak istemez. Kanunumuz bu tarz durumlarda miras bırakana mirasçıları mirastan çıkarma yani mirastan mahrum bırakma hakkı vermiştir.
Mirasçılıktan Çıkarma Nedir?
İçerik Tablosu
Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakan bireyin hazırlayacağı vasiyetname ile saklı paylı mirasçısını mirasından mahrum bırakması halidir. Mirasçıları mirastan çıkarmanın sadece saklı paylı mirasçılar için bir önemi bulunmaktadır. Saklı payı olmayan bir mirasçının mirastan menedilmesi gerekmez. Çünkü miras bırakan saklı payı bulunmayan mirasçıların miras payı hakkında dilediği gibi tasarruf edebilmektedir. Miras payını başkasına bağışlama veya başka bir bireyi mirasçısı olarak gösterme hakkı vardır.
mirastan mahrum bırakma şartları
Mirastan çıkarma türleri şu şekilde sıralanabilir:
- İlki herkes tarafından bilinen mirastan çıkarma durumudur. Miras bırakanın aile hukukundan meydana gelen görevlerini ihmal ettiği için veya kendisine karşı ağır bir suç işlediği için mirasçısını mirasından mahrum edebilir.
- İkincisi ise mirastan mahrum eden mirasçının menfaati için yapılan bir çıkarma eylemidir. Bu durumda miras borç içindeki mirasçının çocuklarını korumak için mirasçıyı mirasından mahrum eder ve onun miras payını çocuklara verir.
Mirastan Çıkarmanın Şartları Nelerdir?
Mirastan çıkarmanın koşulları bulunmaktadır. Kanunlara göre miras bırakanın mirasçılarını mirastan mahrum etmesi ancak iki şekilde mümkün olabilmektedir. Miras bırakan bu durumlar haricinde farklı nedenlerle saklı paylı mirasçılarını mirasçılıktan çıkaramaz. Miras bırakanın vasiyetnamesinde bu tarz bir hüküm olması mirastan mahrum edilen mirasçılar vasiyetnamenin bu alanına itiraz gerçekleştirebilir. Miras çıkarmada kanuni sayılan çeşitli haller vardır. Bunlar:
Mirasçının miras bırakana veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemiş olması: Kanunlara göre bir mirasçının miras bırakana ya da yakınlarına karşı ağır bir suç işlemiş olması mirastan çıkarma için yeterli bir neden olmaktadır. Bu suç sadece teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile suça kalkışan mirasçı mirastan menedilebilmektedir. Bu aşamada ağır bir suç işlemesi ise kastedilen mirasçının miras bırakanı ağır bir şekilde zedeleyen veya ailevi hislerin yokluğunu gösteren bir fiilde bulunmasıdır.
Miras bırakan bireyin yakınları yalnızca hısımlar ve akrabaları olmamaktadır. Miras bırakanın çok yakın bir arkadaşı ve dostları da yakın olarak kabul edilmektedir. Bundan dolayı bu bireylere karşı işlenen ağır bir suç da miras bırakanın mirasçısını mirasından mahrum etmesine neden olabilir. Mirastan menedilen mirasçı birey, işlemiş olduğu suçun ağır bir suç olmadığı veya suçu işlediği bireyin miras bırakanın bir yakını olmadığını iddia ediyor ise mirasçılıktan çıkarılmanın iptali için dava açabilmektedir. Bu tarz bir durumda suçun ağır bir suç olup olmadığını veya suçun işlendiği bireyin miras bırakanın yakını olup olmadığını ise hâkim belirleyecektir.
Mirasçının miras bırakana ya da aile üyelerine karşı aile hukukundan meydana gelen görevlerini yerine getirmemesi: Bu aşamada aile hukukundan meydana gelen sorumlulukların ağır ihlalinin birçok türü bulunmaktadır. Bir başka örnek ise karı koca arasında olması gereken sadakat durumudur. Bu nedenle eşlerden birinin zinayla bu bağa zarar vermesi mirastan men için geçerli bir neden olarak ortaya çıkmaktadır. Buna karşılık sadece kötü bir hayat sürmek mirastan çıkarma durumu için yeterli bir koşul olmamaktadır. Mirastan çıkarılmak istenen bireyin sürdüğü kötü yaşam nedeniyle aile görevlerini ihlal etmesi gerekmektedir. Sürekli olarak alkol alan bir babanın çocuklarının bakım ve geçimini ihlal etmesi halinde çocukların babalarını mirastan menetmesi söz konusu olacaktır.
Mirastan Çıkarma Nasıl Yapılır?
Konuyla alakalı olarak mirastan çıkarma nasıl yapılır diye de sorulmaktadır. Mirasçılıktan çıkarma hali ölüme bağlı bir tasarruf olmaktadır. Bu nedenle yalnızca vasiyetname ile yapılmaktadır. Miras bırakan yukarıda söz edilen nedenlerden birinin varlığı durumunda vasiyetname şekillerinden herhangi birisini seçerek mirasçısını mirasından çıkarabilir. Miras bırakan birey vasiyetnameyi yazarken mirastan çıkarmak istediği mirasçısını ve çıkarma nedenini açıkça belirtmek zorundadır. Miras bırakan birey bu kişiye neden miras bırakmak istemediğini açık bir şekilde anlatmalıdır. Bu aşama somut olaylar açıklanmalı ve miras bırakanın mirasçısını mirasından menederken bunları göz önünde bulundurduğuna dair hiçbir şüphe de olmamalıdır.
Genel olarak gerçekleşen kınamalar, mirasçının ahlaksız davranışları ve sözleri mirastan çıkarma durumu için yeterli bir durum değildir. Bu nedenle miras bırakan mirastan mahrum etmek için ileri sürmüş olduğu nedenleri kanıtlayacak delilleri de vasiyetnameye yazmalıdır. Vasiyetnamenin açılmasının ardından mirastan çıkarılan birey, çıkarılmasına itiraz etmek için herhangi bir dava açar ise mahkeme ilk önce miras bırakanın vasiyetnamesine bakacaktır. Mirastan çıkarmak için hangi delillere dayandırdığına göz atacaktır. Sonuç olarak miras bırakan birey, öldükten sonra vasiyetnamesinin bozulmamasını istiyor ise mirasçı kişi hangi sebepler ile mirastan mahrum etmek istediğini tüm detayları ile belirtmelidir.
Mirastan Çıkarma Ne Zaman Yapılır?
Mirastan çıkarma ne zaman gerçekleştirilir? Bir mirasçının mirastan çıkarılabilmesi ancak buna ilişkin bir vasiyetname olması ile söz konusu olacaktır. Bundan dolayı mirastan çıkarma ancak mirastan çıkaran kişi sağ iken yapılabilmektedir. Bununla beraber vasiyetnamenin mirastan çıkarılma nedenlerinin gerçekleşmesinden sonra düzenlenmesi gerekir.
Miras Bırakan Mirasçılıktan Çıkardığı Kişiyi Affedebilir Mi?
Miras bırakan birey ile mirasından çıkardığı birey sonradan barışır ise mirasçılıktan çıkarma kendiliğinden ortadan kalkmaz. Sadece miras bırakan vasiyetnamesini yok edecek veya sonradan yeni bir vasiyetname düzenleyerek mirastan menetme talebini geri alabilir. Fakat sadece sözlü olarak atfettiği şeyi beyan etmesi mirastan çıkarma işlemini ortadan kaldırmamaktadır.
mirastan men etmenin sonuçları nelerdir?
Mirastan Men Etmenin Sonuçları Nelerdir?
Mirastan menetmenin sonuçları bulunmaktadır. Mirasçılıktan çıkarılan birey miras hakkını kaybetmiş olur. Kısmi bir çıkarılma durumu söz konusu ise sadece mahrum edilmediği kısma hak kazanmış olmaktadır. Miras bırakan birey, mirasçılıktan çıkarmış olduğu mirasçısının payının kime verilmesini talep ettiğini vasiyetnamesinde açık bir şekilde bildirebilir. Fakat vasiyetnamede bu hususa değinilmedi ise mirastan çıkarılan birey miras bırakandan önce ölmüş gibi payı alt soyuna yani çocuklarına geçmektedir. Mirastan menedilen mirasçının alt soyu bulunmuyor ise miras hissesi miras bırakanın yani diğer mirasçıları ile paylaşılacaktır.
Mirasçının Borç Ödemeden Aczi Sebebi ile Mirasçılıktan Çıkarma
Bu noktada amaç, miras bırakan bireyin saklı paylı mirasçısı olan alt soyunun borçlarını ödemekten aciz halinde olması nedeni ile ona isabet edecek olan payının hemen alacaklılarının eline geçmesini engellemek ve bu nedenle mirasçının alt soyunu korumaktır. Aciz nedeni ile mirasçılıktan çıkarmanın çeşitli şartları vardır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkün olmaktadır:
- Bu tarz bir mirastan mahrum bırakma durumu sadece miras bırakanın çocukları için geçerli olmaktadır. Miras bırakanın diğer mirasçı bireyleri bu nedenle mirastan menedilemez.
- Mirastan çıkarılacak bireyin borçlarını ödemekten aciz olması ve bu durumun aciz belgesi ile sabit olması şarttır.
- Mirastan çıkarılacak olan bireyin doğmuş ya da doğacak çocukları olmalıdır. Miras bırakanın ölümü sırasında çocuk en azından ana rahmine düşmüş olmalıdır.
- Diğer mirastan çıkarma çeşidinde olduğu gibi bu aşamada da mirasçılıktan çıkarmak için vasiyetname düzenlenmiş olması gerekmektedir.
- Miras bırakan alt soyunu sadece saklı payının yarısı için mirastan mahrum bırakabilmektedir. Diğer yarısını da menedilen mirasçı bireyin doğmuş veya doğacak çocuklarına vermek zorunda olmaktadır.
Mirastan men ile alakalı şunu da açıklamak gerekir ki, miras bırakan öldüğü esnada mirasçılık belgesinin bir hükmü kalmadı ise menedilen kişinin borçları miras hissesinin yarısından aşağı düşmüş ise veya mirasçı menedilmesinin hükümsüzlüğünü isterse, borç ödemeden aciz nedeni ile mirasçılıktan çıkarma ortadan kalkmış olur. Aciz nedeni ile mirasçılıktan çıkarma iptal edildikten sonra menedilen birey miras hak payının tümünü tekrardan alır.
Mirastan Men Edilen Mirasçı Buna İtiraz Edebilir Mi?
Mirastan menedilmeye itiraz konusu da sıklıkla gündeme gelmektedir. Mirasçılıktan çıkarma hali haksız bir şekilde gerçekleştirilmiş olabilir. Bu nedenle kanunumuz mirastan menedilen mirasçıya itiraz etmek ve mirastan çıkarmanın iptalini istemek hakkı vermiştir. Sadece saklı paylı mirasçılar mirasçılıktan çıkartılabileceği için itiraz gerçekleştiren mirasçı da itirazı kabul ederse sadece saklı payını elde etmiş olacaktır. Geri kalan miras payı üzerinde miras bırakan birey dilediği şekilde tasarruf etme hakkına sahip olmaktadır. Mirastan menedilmesine itiraz etmek isteyen bireyin vasiyetnamenin açılmasının ardından mirastan çıkarmanın iptali davası açması şarttır.
mirasçılıktan çıkarmanın i̇ptal davası
Mirasçılıktan Çıkarmanın İptal Davası
Mirasçılıktan çıkarılmanın iptalini istemek ve dava etmek hakkı mirastan çıkarılan kişiye tanınmıştır. Bu birey borçlarını ödemekten aciz durumda ise veya iflas etmiş ise ve mirastan menedilmesine itiraz etmemiş ise mirastan menedilen mirasçının alacaklıları da mirasçı adına bu davayı gerçekleştirebilirler.
Mirasın iptali davası açıldığında miras bırakan birey ölmüş olacağından ötürü dava diğer yasal mirasçıya karşı açılmaktadır. Bu dava türünde, mirastan menedilen birey, mirastan çıkarılması için kanunda aranan nedenlerden birinin olmadığını ya da yanlış olduğunu iddia eder. Dava edilen diğer bireyler mirastan çıkarma için gerekli olan nedenlerin olduğunu ispat etmek ile yükümlüdür. Bu yüzden yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu aşamada miras bırakan bireyin vasiyetnamesinde anlattığı olaylar ve çeşitli deliller önemli olmaktadır. Davalı mirasçılar mirastan men için gösterilen nedenlerin geçerli olduğunu ispat etmez ise mahkeme, vasiyetnamenin mirastan çıkarmaya ilişkin olan bölümünün iptaline karar kılmaktadır. Bunun sonucu olarak mirastan mahrum edilen birey saklı payını alabilmektedir.
Mirastan çıkarma durumunun iptalinin bir başka yolu da vasiyetnamenin iptal davasını açmaktır. Vasiyetname, şekil bozukluğu, miras bırakan bireyin ehliyetsizliği, ihlal ya da tehdit nedeni ile tamamen iptal edilebilmektedir. Mirastan mahrum olan birey vasiyetnamenin iptali davası açar veya bu davaya dahil olursa vasiyetnamenin iptali ile mirasçılıktan çıkarılma da ortadan kalkmış olacaktır. Bunun sonucunda mirastan mahrum bırakılan birey yeniden mirasçı olabilecektir. Mirastan çıkarmanın iptali davasından farklı olarak mirasçı birey burada saklı payını değil bütün miras payını almaktadır.
Mirasçılıktan çıkarma tasarrufu sebebi ile mirasçılıktan çıkarılan birey miras bırakandan önce ölmüş gibi kabul edilerek miras payı, mirasçılıktan çıkarılanın altsoyuna verilmektedir. Miras bırakan birey, çıkarma durumu ile yetinmeyip mirastan çıkarılan kişinin altsoyunun mirasçılık payı üzerinde tasarrufta bulunduğundan çıkarılanın alt soyu saklı payını isteyebilir. Mirasçılıktan çıkarılan bireyin mirasçılık belgesinde gösterilmesi sadece çıkarma sebebi ile miras payının kime kalacağının da belirtilmesi gerekmektedir.