Nesebin Tespiti Davası

Nesebin tespiti davası, soybağı ile alakalı bir davadır. Baba ile çocuk arasındaki babalık ilişkisinin reddedilmesi maksadıyla açılan soybağının reddi davası sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Hukuki arka planında mühim ve biraz karışık detaylar yer almaktadır. Bu sebeple süreçte avukat yardımı mutlaka gereklidir.

Soybağı Nedir? Nasıl Kurulur?

Soybağı nedir? Çocuk ile anne-babası arasındaki annelik ve babalık ilişkisine soybağı ismi verilmektedir. Soybağı aynı neseb kelimesi ile aynı anlamı taşımaktadır. Bundan ötürü soybağının reddi ile nesebin reddi aynı şey olmaktadır. Nesebin kurulmasına ve reddine ilişkin çeşitli kurallar TMK madde 282 ve devamında açıklanmıştır. Buna göre çocukla anne ve baba arasındaki soybağı şu şekilde kurulmaktadır:

• Çocuk ve anne: Çocuk ve anne arasındaki en temel soybağı ilişkisi doğum ile kurulmaktadır. Evlat edinme yolu ile de kurulmaktadır.
• Çocuk ve baba: Çocukla baba arasındaki ilişki ise babanın çocuğu tanıması, babanın anne ile evlenmesi, hâkimin nesebin kurulmasına ilişkin kararı ve evlat edinme şeklinde kurulmaktadır.

Evlilik sürerken, kadının çocuk doğurması durumunda ya da evlilik sona erdi ise 300 gün içinde kadının çocuk doğurması durumunda bu çocuğun babasının koca olarak kabul edilmesi hali babalık karinesi anlamına gelmektedir. Yani evlilik birliği içinde ya da boşanma kararının kesinleşmesinden sonra 300 gün içinde doğan çocuğun nesebi baba olarak koca sayılmaktadır.

Nesebin Reddi Ne Demektir?

Nesebin reddi nedir? Dava yoluyla babalık karinesinin çürütülmesini amaçlayan hukuki yola denmektedir. Babalık karinesine yukarıda değinmiştik. Bunun karine olması demekse aksinin ispat edilmesi anlamına gelmektedir. Bir çocuğun nüfus kaydında baba şeklinde görünen bireyden olmadığı iddia edilerek soybağının reddi davası açılabilmektedir. Nesebin reddi şeklinde açıklanan durum sadece baba ile çocuk arasındaki soybağının sona erdirilmesi amacını taşımamaktadır. Eğer ki anneyle çocuk arasındaki nüfus kaydı hataları düzeltilmek isteniyor ise nüfus kaydının düzeltilmesi davası da açılabilmektedir.

Nesebin Reddi Davası

Nesebin reddi davası nedir? Babayla çocuk arasındaki nesebin reddi, soybağının reddi davasıyla sağlanabilmektedir. Bu dava yenilik doğuran bir dava türüdür. Mahkemenin soybağının reddi istemini kabul etmesi durumunda babayla çocuk arasında herhangi bir neseb ilişkisi kalmamaktadır. Buna bağlı sonuçlar da mesela mirasa ilişkin sonuçlar sona ermektedir. Açıklamak gerekir ki uygulamada nüfus kaydının düzeltilmesi davası, tanıma ve soybağının reddi ve babalık davası karıştırılmaktadır. Bunları aşağıdaki şekillerde açıklamak mümkün olmaktadır:

• Babalık davası: Babalık davası, gerçek babayla çocuk arasındaki neseb ilişkisini kurma maksadını taşıyan bir dava çeşidi olmaktadır. Anne ve çocuk babaya karşı bu davayı açabilmektedir. Eğer baba öldü ise mirasçılarına karşı da bu dava açılabilmektedir.
• Tanıma ve tanımanın iptali: Babanın, hukuki olarak arasında soybağı kurulmamış olan çocuğuyla arasında soybağı ilişkisi kurmak amaçlı izlemesi gereken hukuki prosedür olmaktadır. Baba, çocuğu nüfus müdürlüğüne ya da mahkemeye başvurarak tanıyabilir ya da resmi senet ve vasiyetname ile tanıyabilmektedir. Bu biçimde soybağı kurulmuş olmaktadır. Aynı zamanda tanımanın iptali de mümkün olmaktadır.
• Nüfus kaydının düzeltilmesi davası: Baba ile çocuk arasında soybağı ilişkisi nüfus kaydının düzeltilmesi davaları ile değiştirilmemektedir. Mutlaka diğer davaların da açılması gerekmektedir. Nüfus kaydının düzeltilmesi davası ile sadece anne-çocuk arasında neseb ilişkisi düzenlenebilmektedir.
• Sonradan evlenme yolu ile kurulan soybağına itiraz davası: Bu biraz neseb bağının reddine benzemektedir. Fakat daha kısıtlayıcı olmaktadır. Savcı, anne ve babanın yasal mirasçıları ve çocuğun sonradan evlenme yolu ile kurulan neseb bağına itiraz davası açma hakları bulunmaktadır. Aynı zamanda çocuğun altsoyu da eğer çocuk ölür ya da ayırt etme gücünü daimî olarak kaybederse itiraz davası açılabilmektedir.
• Nesebin reddi davası: Bu dava ise babayla çocuk arasındaki halihazırda kurulan neseb ilişkisinin sona erdirilmesi, babalık karinesinin çürütülmesi durumudur.

Nesebin Reddi Davası ile Babalık Davası Beraber Açılabilir Mi?

Konuyla alakalı olarak sıklıkla sorulan sorulardan biri de nesebin reddi davası ile babalık davasının beraber açılıp açılmayacağı olmaktadır. Bu iki davanın konusu birbiri ile farklıdır ve hatta tam tersi olmaktadır. Babalı davasıyla soybağı ilişkisi kurulmak istenir. Diğer dava ile neseb ilişkisi bozulmak istenir. Genelde bu iki davanın beraber açılması gibi hataların yapıldığı da görülmektedir. Fakat her iki davanın beraber açılması usuli bir hata olmaktadır. Bu da tamamen zaman ve para kaybıdır.

Soybağının Reddi Davası Dilekçesi

Konuyla alakalı olarak en önemli hususlardan biri de nesebin reddi davası dilekçesi olmaktadır. Dava için hazırlanacak olan dilekçe oldukça mühimdir. Aynı şekilde buna iletilecek olan yanıt da çok önemlidir. Çünkü Türk medeni yargılama usulünde iddia ve savunmalar dava dilekçelerinde yer almaktadır. Bundan ötürü nesebin reddine ilişkin durumlar hukuki zeminde faydalı bir biçimde delillendirilmelidir. Bu durumlar gelişigüzel ispat araçları ile yapılamamaktadır.

Nesebin Reddi Davasını Kimler Açabilir?

Nesebin reddi davasını kimler açabilir sorusunun cevabı da oldukça önemlidir. TMK madde 286 ve 291 hükümlerinde soybağının reddi davasını açabilecek olan bireylere yer verilmiştir. Bu davayı koca ya da çocuk açabilmektedir. Yani anne bu davayı açamamaktadır. Aynı zamanda bazı ilgililerin de bu davayı açabilme hakkı vardır. Diğer kişilerin dava açma hakkı özel çeşitli durumlarda mümkün olabilmektedir. Asıl kural ilgili davayı koca ya da çocuğun açabileceği durumudur. Diğer bireyler ise istisnai olmaktadır.

Nesebin Reddi Davası Kime Karşı Açılır?

Nesebin reddi davası kime karşı açılabilir? Nesebin reddi davasında kimin davalı olacağı da son dere önemli bir husus olarak dikkat çekmektedir. Bu aşamada yapılacak hatalı ya da ihmali uygulamalar davanın reddedilmesine sebep olmaktadır. Bu yüzden de dikkatli hareket edilmelidir ve tüm süreç boyunca avukat desteği alınmalıdır. Soybağının reddi davasında davalının kim olacağı esasen davacıya bağlı olmaktadır. Bununla ilgili şunları söylememiz mümkündür:

• Davayı koca açar ise davalı anne ve çocuk olmaktadır.
• Davayı çocuk açar ise davalı anne ve koca olmaktadır.
• Davayı diğer kişiler açar ise davalı anne ve çocuk olmaktadır.

Nesebin Reddi Davasında Sürelerin Uzaması

Dava ile alakalı süreler aşılır ise dava açma hakkı sona ermektedir. Fakat eğer sürenin aşılması haklı bir sebebe dayanıyor ise bir senelik süre haklı sebebin sona ermesinden itibaren başlamaktadır. Haklı sebebin takdiri ise hâkime kalmış bir durumdur. Ama uygulamada aşağıdaki hallerin haklı sebep teşkil ettiğini örnek olarak gösterebiliriz:

• Bulaşıcı bir rahatsızlıktan dolayı karantinada olma.
• Ağır bir rahatsızlıktan dolayı tedavi görme.
• Yurt dışında çalışıyor olma.
• Kocanın cezaevinde olması.
• Kocanın ayırt etme gücünü geçici şekilde kaybetmesi

Soybağının Reddi Dava Masrafları

Soybağının reddi masrafı da merak edilmektedir. Bu davada bazı masraf kalemleri ortaya çıkmaktadır. Bunlar somut olayın niteliklerine göre değişmektedir. Öncelikle ilgili davanın maktu harcı bulunmaktadır. Bu tutar ise her yıl değişmekle beraber çoğu zaman düşük bir miktar olmaktadır. Aynı zamanda adli tıp tarafından gerçekleştirilecek olan DNA incelemesi gibi haller de yargılama giderleri arasında sayılmaktadır. Bunun haricinde davalının ölü olması durumunda mezar açılıp DNA örneği alma gibi gelişmeler söz konusu olabilmektedir. Bunlar da ek bir masraf kalemi olarak işlenmektedir.

Nesebin Reddi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?

Nesebin reddi davası görevli mahkeme kimdir? Soybağının reddine ilişkin davalarda aile mahkemeleri görevli olmaktadır. Bir yerde bu mahkeme bulunmuyor ise soybağının reddi davasına bu sıfat ile asliye hukuk mahkemesi bakmaktadır. Çocuğun kayyım atanmasına ilişkin konularda ise görevli olan mahkeme sulh hukuk mahkemesi olmaktadır. Yetki açısından da özel yetki kuralı söz konusu olmaktadır. Bu duruma göre nesebe ilişkin davalarda birinin dava açma zamanındaki ya da doğumu esnasındaki yerleşim yeri yetkili olan mahkemedir.

Taraflardan herhangi birinin ülkemizde yerleşim yeri bulunmuyor ise de durum değişmektedir. Bu olasılıkta milletlerarası özel hukuk ve usul hukuku hakkında kanun madde 41 düzenlemesine bakılmaktadır. Buna göre kişinin sakin olduğu yer ülkemizde değil ise ülkemizdeki en son yerleşim yeri, o da bulunmuyor ise İzmir, Ankara ve İstanbul mahkemelerinden herhangi biri yetkili olmaktadır.

Soybağının Reddi Halleri ve İspat

Nesebin reddi halleri iki grupta incelenmektedir. Bunlardan birincisi çocuğun ana rahmine evlilik sürerken düşmüş olması durumudur ikincisi de çocuğun ana rahmine evlilikten önce veya ayrılık esnasında düşmüş olmasıdır. Soybağının reddi talepli açılan davada hakim tarafların getirmiş oldukları ispat araçlarıyla bağlı olmamaktadır. Yani resen kendi araştırmasını yapmaktadır. Delilleri serbest biçimde değerlendirmektedir. Fakat taraflar da kendi savunması dahilinde delil sunmaktadır.

Soybağının Reddi Davasında DNA Testi

Nesebin reddi davasında taraflar ve üçüncü bireyler soybağının belirlenmesi için gerekli olan inceleme ve araştırmalara rıza gösterme yükümlülüğü altındadır. Buna DNA testi veya buna benzeyen diğer çeşitli testler de dahil olmaktadır. Fakat bu aşamada önemli bir husus var ki bu şudur: tıbbi test ve diğer incelemeler bireyin sağlığını tehlikeye atmayacak ölçüde olmak durumundadır. Eğer davalı birey hakimin öngördüğü araştırma ve inceleye rıza göstermez ise DNA gibi testlere yanaşmaz ise hakim durumun koşullarını göz önünde bulundurarak ilgili test yapılmış ve davalı aleyhine sonuç alınmış gibi hüküm kurulmaktadır. Tabi bu testi red etmek için haklı bir sebep olmaması gerekmektedir.

Soybağının Reddi Davasında Tazminat

Nesebin reddi davası tazminat konusu da sıklıkla merak edilmektedir. Nesebin reddi davasında tazminat istemi söz konusu olmamaktadır. Neseb bağına ilişkin durumlarda zarar ortaya çıkabilir fakat tazminat istemi ayrıca öne sürülememektedir. Tabi bunun için tazminat koşulları meydana gelmelidir. Nesebin reddi davasında manevi tazminat talepleri uygulamada genel anlamda görülen bir durum olmaktadır.

Nesebin Reddi Davasının Sonuçları Nelerdir?

Nesebin reddi davasının sonuçları da merak edilmektedir. Nesebin reddi davasını direkt ya da dolayı pek çok sonucu olmaktadır. Doğrudan sonucu çocukla koca arasındaki soybağının sona etmesi durumudur. Mahkemenin vereceği en temel karar bu olmaktadır. Bunun dışındaki sonuçlar ise dolaylı olmaktadır. Örneğin, tazminat hakkının doğması mirasçılığa ilişkin durumların değişmesi gibi çeşitli dolaylı sonuçlar oluşabilmektedir.

Soybağı Reddi Sonrası Çocuğun Babası Kim Olarak Görünür?

Soybağı reddi sonrası da sıklıkla sorgulanır. Mahkeme nesebin reddi kararıyla artık soybağı ilişkisini sona erdirir. Bu tarz bir durumda çocuğun baba hanesinde kayıt iptal edilir diğer davalı annenin nüfusundaki bekarlık hanesine gene annenin beyan edeceği bir baba isminin tesciline karar verilmektedir. Yani annenin bekarlık hanesine ve çocuğun kayıttaki bir ada ismi yazılmak zorunludur. Bu adı anne beyan etmektedir. Esasen bu soyut bir kişidir. Beyan edilecek olan babanın sadece ismi yazılır ve soyismi yazılmaz.