Tenkis Davası Nedir? Ve nasıl açılır gibi soruların cevaplarını değerli ziyaretçilerimize en doğru şekilde sunmak için makalemizi kaleme aldık. Mirasçı kişilerin haklarını koruyabilmek maksadıyla açmış oldukları bu dava, uygulamada sıklıkla karşılaşılan davalar arasında yer almaktadır. Hukuk sistemimizde miras bırakacak bireyin malları üzerinde sınırsız bir şekilde tasarruf yetkisi bulunmaz. Mal ve mülk her ne kadar o şahsa ait olsa da mirasçı bireylerin tereke üzerinde özel bazı hakları bulunmaktadır. İlgili bu hakların ihlal edilmiş olması durumunda meydana gelen dava ise tenkis davası olmaktadır. Elbette mesele bu kadar basit olmamaktadır. Tenkis davası son derece önemli ayrıntılar barındırmaktadır.

Bu davanın herhangi bir şekilde tarafı olan birey, kesinlikle hukuki yardım almalıdır. Aksi durumda ihmali ve hatalı işlemler nedeniyle hak kaybı söz konusu olabilir. Fakat bununla beraber konu hakkında detaylı bilgi edinmek de önemlidir.

Tenkis Davası Ne Demektir?

Bu dava, miras bırakan bireyin kanunda açıklanan tasarruf sınırını aşarak malını dağıtması halinde açılan ve gerçekleşen tasarrufun iptal edilerek mirasçıların haklarına olan ilgili tecavüzün önlenmesini mümkün kılan bir davadır.

Türk hukukunda mirasçıların saklı payları bulunmaktadır. Peki bunun anlamı nedir? Miras bırakan kişi istese de bazı mirasçılarının haklarını zedeleyici tasarrufta bulunamamaktadır. Yani birey miras bırakacağı kendi malında sınırlı bir hakka sahiptir.

Miras bırakan şahsın mirasçıların saklı payını aşacak biçimde tasarrufta bulunduğunda bunların iptal edilerek terekeye eklenmesi ve ilgili mirasçılara dağılması hususu da tenkis olarak bilinmektedir. Miras bırakan şahıs, tasarruf edebileceği miktarı aşar ise aştığı kısım geri alınmaktadır. Bu da sadece bir tenkis davası ile gerçekleştirilmektedir. Bu dava türüne ilişkin düzenlemeler ise 4721 nolu Medeni Kanun ile açıkça belirtilmiştir.

Mirasçı şahısların payları o kadar korunur ki, diğer mirasçı kişilere yapılan fazla dağıtmalar dahi tenkise konu olur. Miras bırakan şahıs hem başka bireylere hem de mirasçılara yapmış olduğu devir ve tasarruflar da tenkisi kapsar.

Mirasçıların Payları ve Saklı Paylar Nelerdir?

Kimin ne düzeyde miras hakkına sahip olabileceğine dair ilgili düzenlemeler Medeni Kanun’da madde 495 ile belirtilmiştir. Bunları şu şekilde açıklamak mümkündür:

• Miras bırakan şahsın altsoyu hayatta ise tereke sağ kalan eşe ve altsoya kalır. Altsoydan ise hayatta olan bir üstteki nesil, kendinden sonra gelen kişilerin mirasçılığını engellemektedir. Yani bir bireyin iki çocuğu yaşıyor ve bir çocuğu ölmüş ama ölen çocuğundan olan torunu da yaşıyor ise iki çocuk ve bir torun terekeyi almaktadır. Yaşayan çocukların çocukları miras hakkında sahip olmamaktadır. Bu tarz bir durumda ise terekenin ¼ kısmı eşe gider ve kalan ¾ kısmı ise altsoya pay edilir.
• Eğer ki miras bırakan şahsın altsoyu yaşamıyorsa tereke bu defa anne ve babaya kalmaktadır. Baba ve annenin alacak olduğu toplam miras düzey ise terekenin yarısı olmaktadır. Kalan yarısı ise sağ kalan eşindir. Baba ve anneden birisi yaşamıyor ise ¼ kısım yaşayan baba ya da anneye verilmektedir. Kalan kısım ise miras bırakan şahsın kardeşleri arasında pay edilir.
• Eğer zümreden yaşamda olan kimse bulunmuyor ise bu defa tereke sağ olan eşle beraber ölen şahsın nine ve dedeleri arasında pay edilir. Sağ olan eşin terekede hakkı ¾ şeklindedir. Diğer mirasçı kişilere pay edilecek olan miktar ise bu noktada ¼ olur. Yine dede ve nine yaşamıyorsa onların payına düşen kısım da alt zümreye geçer.
• Eğer ki ölen kişinin bu sayılan akrabaları haricinde kimse hayatta değil ise bütün tereke sağ kalan eşin olur. Eş de yaşamıyor ise yani ölenin mirasçısı yoksa tereke devlete kalmış olur.

Tüm bunlar miras paylaşımının temel özellikleri olmaktadır. Her somut olay bu denli basit olmayabilir. Ayrıca bu hususta ciddi bir hukuki inceleme şarttır. Bundan ötürü tecrübeli bir tenkis davası avukatı ile iş birliği yapmak önemlidir.

Tenkis Nasıl Yapılır?

Tenkis Nasıl Yapılır?

Tenkis davası için asıl önemli olan husus, terekenin net olarak belirlenmesidir. Hangi tasarrufların tenkise tabi tutulacağı da önemli bir detaydır. Peki, tereke nasıl hesaplanıyor? İlgili tereke, miras bırakan şahsın mallarından aktifleri ve pasiflerinin saptanmasıyla yani hak ve alacaklarıyla borçlarının hesaplanması şeklinde ortaya çıkıyor.

Tenkis hesabı için şunlar önemlidir:

• Tenkise tabi olan bazı kazanımlar söz konusudur. Bunları açıklamak lazım. Miras bırakan şahsın ölümü sonucu tasarrufla saklı paylı mirasçısına kazandırmada bulunmuş olabilir. Ayrıca bu kazandırma şekli tasarruf edilebilir olan kısmı aşabilir. Bu konuda saklı payların aşan bölüm orantılı olarak tenkise konu olur.
• Tenkise konu olması gereken birden çok ölüme bağlı tasarruf söz konusu ise saklı paylı bireye yapılan kazandırma ve saklı paylı olmayan bireye yapılan kazandırma şekli de tasarruf nisabına tenkis edilmektedir.
• Tenkis iki durumda söz konusudur. Birincisi mirasçı atamadır. İkincisi de bütün ölüme bağlı olan tasarruflardır.
• Miras bırakan şahsın ölümüne bağlı şekilde tasarrufla kendisine kazandırmada bulunulan birey eğer ki vasiyetle çeşitli yükümlülüklere de tabi ise ve kendisine yapılan kazandırma şeklinde tenkis edilmişse de tenkis edilen miktarda yükümlülükleri de tenkis edilebilir.
• Belirli oranda bir mal vasiyet edildiyse ve ilgili malın bölünmesi şeklinde değerinde azalma varsa ve bu mal tenkise konu olacaksa, vasiyetle bu malı alan birey tenkis gereken bölümde belirli bir bedel ödeyerek malın bölünmesinden evvel kendine kalmasını mümkün kılabilir. Veya tam tersi durum da geçerli olmaktadır.
• Eğer ki bu biçimde bir mal vasiyet alacaklısı olan bireyde kalır ise ödenecek olan bedel, ilgili malın o gün için değeri her ne ise o değer üzerinden hesap edilen bir miktar para olarak ödenir.
• Ölüme bağlı şekilde tasarruflarda uygulanacak olan ilgili esasların tümü ise sağ bireyler arası kazandırmalarda direkt olarak uygulanır.

Esasen bunlar hukuk tekniği açısından çok detaylı hesaplamalar gerektirir. Bundan dolayı ciddi bir şekilde takip edilmesi gereken hukuki bir süreçtir. Her ne kadar karışık olsa da doğru bir biçimde takip gerçekleştirildiğinde olumlu sonuçlar elde edilecektir.

Bazen tenkis davası söz konusu olduğunda karşılıksız kazandırmalar ortaya çıkabilir. Bunlar ölenin sağlığında bireylere verilmiş olabilir. Yani karşılın alınmadığı halde verilmiş olan şeylerdir.

Tenkis Hangi Sıraya Göre Yapılır?

Tenkis davası sırası da önemlidir. Bir kısmı tenkis edildikten sonra saklı pay ihlali sona erebilir. Bundan ötürü hangi sıraya göre tenkis yapılacak olduğu da son derece önemli bir husustur. Öncelikle ölüme bağlı tasarrufların tenkis edileceğini de eklemeliyiz. Bu sayede saklı paya gerçekleştirilen ihlal bitmez ise en yeri tarihlisinden geriye doğru sağ bireyler arası kazandırmalar tenkise konu olur. Ölüme bağlı şekilde tasarrufların tenkisinde tarih oldukça önemlidir. Ne zaman tasarruf nisabı aşılmayacak bir seviyeye gelir ise işte o zaman tenkis işlemi de durur.

Tenkis Davası Nasıl Açılır?

Tenkis Davası Nasıl Açılır?

Tenkis davasının nasıl açılacağı da önemli olan konulardan biridir. Yukarıda tenkis davası hakkında önemli bilgiler paylaştık. Şimdi de bu davanın nasıl açılması gerektiğinden bahsedelim. Tenkis davası açma hakkına sahip olanlar ilk etapta saklı paylı mirasçı kişilerdir. Ayrıca mirasçıların alacaklıları da bu davayı açabilirler.

Tenkis Davası Nedir?