Unutulma Hakkı Nedir?

Unutulma Hakkı Nedir? konusu son zamanlarda en sık aranan konuların başında gelmekte. Peki bu süreç nasıl işlemekte hep beraber inceleyelim. Bireyleri kendileriyle alakalı geçmiş zamanda yaşanan durumların daimî olarak önüne çıkmasını ve bundan dolayı kınanmalarını önleyici bir hak olmaktadır. Bu hak direkt olarak bireyin özel yaşamını konu aldığından, hakkında ne şekilde ve nasıl kullanılacağının bilinmesi son derece önemlidir. Bu yazımızda unutulma hakkı nedir ve nasıl kullanılır açıklayacağız.

Unutulma Hakkı Ne Demek?

Unutulma hakkı, bireyin geçmiş dönemde gerçekleşen birtakım olayların içinde yer alması durumunda, bundan dolayı sürekli şekilde kınamaya ve takibe maruz kalmasını önlemek maksadıyla içtihatlar doğrultusunda meydana gelmiş olan bir hak türüdür.

Konuyla alakalı olarak 6698 numaralı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve de Kişisel Verilerin Silinmesi yönetmelikleri uygulama alanı bulmaktadır. Bununla beraber 5651 numaralı İnternet Ortamından Yapılan Yayınların Düzenlenmesi adlı kanun düzenlemesi de bulunmaktadır.

Bu hak, kişi temel hak ve özgürlükleriyle kişisel verilen korunması açısından son derece hassas ve önemli bir hak çeşididir. İlgili hakkında ne olduğu, nasıl kullanılması gerektiği ve bu hak talebi için nasıl bir başvuru gerçekleştirilmesi gerektiğine dair yeterince bilgili olunmalıdır.

Unutulma Hakkı Nedir?

Unutulma Hakkının Sınırı Nedir?

Unutulma hakkı sınırı merak ediliyor. Şunu açıklamakta fayda var ki bu hak mutlak değildir ve istisnai bir haktır. Bu durumda unutulma hakkının her koşulda ileri sürülebilen bir hak olmadığını söylemeliyiz. Her somut duruma göre farklı bir değerlendirme yapılması ve ilgili hakkında kullanılmasının mümkün olup olmadığına bakılması şarttır.

İnternet ortamında bulunan çeşitli verilerden, görüntülerden, videolardan ya da yazılarda rahatsızlık duyan bireyler belirli koşullar altında kişisel verilerinin bağlantılı arama sonuçlarından çıkarılmasını isteyebilirler. Bu koşullar, bireylerin özel yaşamlarının ihlal ediliyor olması, bireysel haklarına saldırı şeklinde olması, ilgili paylaşımların kişisel veri olması, bilgilerin işleme için uygun olmaması, ilgisiz olması ya da ölçüsüz olmasıdır.

Unutulma hakkında ilişkin yapılacak olan değerlendirmede menfaat söz konusu olmaktadır. İnternetteki verilerin kaldırılması maksadıyla başvuru yapan bireyin korunan temel hak ve özgürlükleri ile internette bulunan bilginin edinilmesinden elde edilecek olan menfaatler arasında bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. Bu değerlendirme neticesinde hangi durumun ağır bastığı gözetilmeli ve başvurunun kabul ya da ret ile sonuçlanması sağlanmalıdır.

Veri sorumlusu olan arama motorları ile kendilerine yapılmış olan bu başvuruyu kıstaslara göre inceler ve duruma karar verir. Fakat gerçekleştirilen değerlendirme sonucunda gözetilecek tek husus bunlarla sınırlı olmamaktadır. Somut olaydaki niteliklere göre çeşitli ölçülerin dikkate alınması söz konusu olabilmektedir.

Örnek olarak cinsel saldırı suçu sebebiyle yargılanan bir güreşçi tarafından unutulma hakkı için başvuru yapılmıştır. Bu kişi arama motorlarından kendisiyle alakalı bu haberlerin kaldırılmasını istemiştir. İlgili mahkeme, bireyin geçmiş dönemde yaptıklarının unutularak bireye yeni bir sayfa açma imkanının tanınması gerektiğini açıklamıştır. Bu durum sonucunda bireyin unutulma hakkını kullanmasına ve arama motorlarından eski haberlerin kaldırılmasına karar verilmiştir.

Arama Motorundan İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

Arama Motorundan İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

Unutulma hakkı tesisi söz konusu olduğunda arama motorları önemli bir husustur. Bu hak, birçok farklı hakkı içinde barındıran üst bir kavramdır. Hakkın tesisi maksadıyla internet ortamındaki bilgilerin silinmesi, anonim hale getirilmesi, yok edilmesi, indeksten kaldırma gibi çeşitli yollar bulunmaktadır. Hangi yol ile bu hakkın kullanılacak olduğu ise somut olaydaki duruma göre farklılık göstermektedir.

Şunu da belirtmek gerekir ki, bireyin internetten kaldırmak istediği herhangi bir içerik özel yaşamın gizliliğini ihlal ediyor ise ya da içeriğin paylaşım biçimi vb. bireysel haklara saldırı teşkil ediyor ise bu durumda 5651 nolu yasa gereği erişimin engellenmesi talep edilebilmektedir. Bu uygulama son derece dikkatli bir şekilde yapılması gereken başvurudur. Ayrıca bilinmesi gerekir ki unutulma hakkında konu olan pek çok farklı içerik çoğunlukla bireysel haklara saldırı niteliği taşımaktadır.

İnternetten içeriğin kaldırılması başvurusu ise sulh cezaya yapılır. Bu başvurularda çoğunlukla web sayfalarına erişim engellenir ancak bu sayfaların arama motorunda meta açıklamaları kalır. Bu detayın da kaldırılması için erişim engeli kararının ardından ilgili arama motoru yönetimiyle hukuki yazışma gerçekleştirilir ve içeriğin kaldırılması sağlanır. Bunun için bilişim avukatı ile iletişime geçmek önemlidir.

Bunlar dışında KVKK uyarınca geliştirilen çeşitli yöntemler de bulunmaktadır. Unutulma hakkında ilişkin olarak nasıl bir uygulama yapılması gerektiği hususunda kişisel verileri koruma kurulu tarafından karar verilmektedir. Unutulma hakkında ilişkin olan uygulamalarda ise bu ilgili karar dikkate alınır. Bu kararla arama motorları bilgi sorumlusu olarak nitelendirilmektedir. Onların gerçekleştirdiği faaliyet de veri işleme faaliyeti şeklinde bilinmektedir.

Bu hakkında ne şekilde kullanılacağına ilişkin pek çok farklı belirleme de bu kararla yapılmıştır. İlgili karara göre internetten bilgi kaldırmak isteyen birey, bu işlemin gerçekleştirilmesi adına ilk olarak arama motoruna yani veri sorumlusuna başvurmalıdır. KVKK için başvuru yapılmadan evvel veri sorumlusuna başvuru yapma zorunluluğu vardır.

Başvurunun nasıl bir şekilde yapılacağı, bu esnada ne tarz verilerin isteneceği de başvuru gerçekleştirilen veri sorumlusuna göre farklılık göstermektedir. Ne tarz belge ve verilerin talep edileceği, başvuruların nasıl gerçekleştirileceği veri sorumlusu olan arama motorlarınca belirlenmektedir.

Veri sorumlusu şeklinde tanımlanan arama motorları bireylerin bu isteklerini değerlendirerek ren ya da kabul edebilir. Başvuru gerçekleştiren bireye red cevabı gelir ya da başvurudan sonra altmış gün içinde herhangi bir cevap gelmez ise KVKK’ya başvurma hakkı bulunmaktadır. Red gelmesi durumunda kuruma başvurma süresi ise 30 gün olmaktadır.

Cevap vermeme veya unutulma hakkı red halinde KVKK’ya başvuru gerçekleştirilebileceği gibi aynı zamanda direkt olarak da yargı yoluna gidilebilir. İlgili kuruma yapılacak olan şikâyet, KVKK madde 14’e göre gerçekleştirilmelidir. Bundan dolayı kurula başvurunun yapılabilmesi için ilk önce veri sorumlusuna başvuru şartı vardır. Ayrıca şunu da söylemek gerekir ki, bireysel hakların ihlali söz konusu olduğunda kişilerin yargı yoluna başvuruyla tazminat istemeleri de söz konusu olabilmektedir.

İnternetten İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

İnternetten İçerik Kaldırma Nasıl Yapılır?

Unutulma hakkı kullanılması sonucu indeksten çıkarma durumunda bireye ait olan kişisel veri internet ortamından tam anlamıyla yok olmamaktadır. Bu işlemle beraber söz konusu olan bireysel verinin arama motorlarından ulaşılamaması mümkündür. Bu aşamada ise içerik, ana kaynaktaki varlığını sürdürmektedir.

İlgili içeriğin ana kaynaktan silinmesi ya da içeriğin erişiminin tümüyle engellenmesi için erişim engeli başvurusu yapılmalıdır. Birey, kaldırılmasını talep ettiği içeriğin bireysel haklarını ve özel yaşamını ihlal ettiğini açıklayarak, internetten tümüyle silinmesi için talepte bulunabilir.

Bu noktada gerçekleştirilecek olan başvuru da önemli olmaktadır. Bireyin hangi sebeplerle içeriğin kaldırılmasını istediği somut gelişmenin nitelikleri dikkate alınarak gerekçeli bir biçimde açıklanmalıdır. Doğru biçimde açıklanmaması durumunda ise bireye ait olan verilerin kaldırılması söz konusu olmamaktadır. Bundan ötürü bu tarz işlemler yapılırken avukattan yardım almak önem arz eder.

Arama Motorlarından İçerik Kaldırma Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu konuda dikkate alınması gereken hususlar:

• İçeriğin kanunda ceza gerektiren bir suça ilişkin olması.
• Bilginin internet ortamında yer almasında yasal bir zorunluluk olup olmadığı.
• İçerikteki bilginin kişiyle ilgili olarak bir önyargı oluşturması.
• İçeriğin kişinin çalışma hayatı ile olan ilgisi.
• Kaldırılmak istenen içerikteki öznenin çocuk olması.
• Başvuru yapan kişinin kamusal alanda önemli bir rol alıyor olması.

Unutulma Hakkı Nedir?