Yabancı Çalışma İzni Şartları nedir? Konuyla alakalı olarak yurt içi ve yurt dışından nasıl başvurulur gibi sorular sıklıkla sorulmaktadır. Tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz.
Yabancı Çalışma İzni Nedir?
İçerik Tablosu
Türkiye Cumhuriyeti’nde olan, çalışmak isteyen her yabancı bireyin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından alması gereken, bireye çalışma ve oturum hakkı tanıyan bir izin türüdür. Çalışma izni bulunmayan bir yabancının ülkemizde herhangi bir sektörde yer alan iş yerinde çalışması yasal olmamaktadır. Bu durum çeşitli yaptırımlara bağlanmıştır.
Ülkemiz sınırları dahilinde çalışan yabancıları kontrol etmek ve yabancı personelle alakalı gerekli inceleme ve sorgulamaları sistemli olarak gerçekleştirmek, güvenlik bakımından da son derece önemli bir izin sistemi olmaktadır.
Yabancı Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Yabancı çalışma izni nasıl alınır? Yabancılar için çalışma izni, yurt içi ya da yurt dışından alınabilir. Fakat yurt içinden ya da yurt dışından almanın prosedürleri de değişiklik göstermektedir. İlk olarak yurt dışından çalışma izni almak isteyen personel, halihazırda yaşadığı ülkede yer alan T.C. konsolosluğuna ya da büyükelçiliğe giderek çalışma vizesi başvurusu yapar. Çalışma vizesi başvurusu için kişinin pasaport, çalışma izni başvurusu, fotoğraf, çalışılacak işe dair sözleşme gibi evraklar gerekli olmaktadır.
Yabancı Çalışma İzni Şartları
Çalışma İznine Yurtdışından Başvurma
Yabancı çalışma iznine yurt dışından başvuru yapılacak ise ilk önce yabancı ülkedeki ülkemiz temsilciğine çalışma vizesi almak için başvuru yapılması gerekmektedir. Bu başvuru sonrasında iş veren ya da vekalet vermiş olduğu avukat, on iş günü içinde online sistem üzerinden, çalışma vizesi başvurusu gerçekleştiren yabancı için referans numarasıyla çalışma izni başvurusu gerçekleştirmelidir. Bu başvuru e-devlet üzerinden yapılabilmektedir. Başvuru sonucunda istenen bütün evraklar altı iş günü içinde bakanlığa teslim edilmelidir.
Türkiye’deki iş verenin yapmış olduğu online başvuru sonucunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş veren ve işçi tarafından teslim edilen belge ve bilgileri inceler. Bunun sonrasında eksik belge bulunuyor ise iş verenden eksik belgeler talep edilir. Bütün belgelerin toplanmasıyla beraber bakanlık incelemelerini gerçekleştirir. Hatta gerekli görür ise çeşitli mercilerin görüşleri de alınır. Başvuru için red ya da onay kararı çıkar. Onay alan çalışma izni sonucunda yabancı işçi, dış temsilciliğe ait çalışma vizesi harcını yatırmalıdır. Sonrasında vizesini almalıdır. Buna ek olarak yabancı işçi, en çok 180 gün içinde ülkemize giriş yapmalıdır.
Çalışma İznine Türkiye’den Başvurma
Yurt içinde yer alan bir yabancının ülkemizde çalışmak ve çalışma izni almak maksadıyla yurt dışındaki Türk mercilerine başvuru yapma zorunluluğu bulunmaz. Fakat yurt içinde bulunan yabancı bireyin çalışma izni almak için en az altı ay süreli ikamet iznine sahip olması şarttır. Yurt içinde bulunan yabancının eğer ki en az altı aylık bir ikamet izni var ise ülkemizdeki iş veren, online sistem aracılığı ile yabancı personel için çalışma izni başvurusu yapabilmektedir. Online sistem aracılığı ile yapılan bu başvuru neticesinde istenen bütün evraklar altı iş günü içinde bakanlığa iletilmelidir.
Çalışma İznine Türkiye’den Başvurma
Yabancı Çalışma İzni Başvurusu ve Koşulları
Yabancı çalışma izni şartları nelerdir? Yabancı bireylere çalışma izni başvurusu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iş veren tarafından e-devlet üzerinden yapılır. Yurtdışında bulunan yabancı birey, konsolosluk ya da büyükelçiliğe çalışma izni vizesi için başvurduğu zaman verilen referans numarasıyla iş veren de çalışma izni başvurusunu yapabilmektedir.
İzin başvurusu, iş veren tarafından yapılmakla beraber yabancı kişiye dair belge ve bilgiler bakanlığa iletilir. İş veren ve yabancı birey için talep edilen evraklar değişiklik gösterir. Eksiksiz ve doğru belge sunmak, başvuru aşamasını sağlıklı yürütebilmek adına önemlidir. Başvurunun onaylanması ile beraber yabancı bireye çalışma izni kartı gönderilir.
Çalışma izni belgesi, yabancı bireye PTT kargo tarafından iletilmekte olup takibi de e-devlet üzerinden yapılabilmektedir. Bu izin kartı, yabancı bireyin yasal yabancı bireyin yasal yabancı işçi statüsü kazandığı resmi olarak belgelemektedir. Başvurusu onaylanan ve bunun sonucunda da işe başlayan yabancı birey için iş veren, otuz gün içinde SGK üzerinden yabancı işçinin sigortasını başlatmalıdır.
Ülkemizde çalışmak isteyen her yabancı, çalışma iznine sahip olmayacaktır. Yabancı bireylere çalışma izni, çeşitli koşullara ve kıstaslara bağlanmıştır. Bunları sağlayan bireylerin başvurusu onaylanmaktadır. Yabancılara çalışma izni şartları şu şekilde sıralanabilir:
- Çalışma için izin başvurusunda bulunulan iş yerinin ödenmiş olan sermayesinin en az yüz bin lira olması gerekmektedir. Aynı zamanda bu iş yerinin brüt satış tutarı sekiz yüz bin veya firmanın bir önceki senenin ihracat tutarı iki yüz el bin dolar olmalıdır.
- Yabancı işçinin çalışmak istediği yerdeki çalışanların en az beş tanesi ülkemiz vatandaşı olmalıdır. Yabancı bireyin şirket ortağı olması durumunda verilen çalışma izni süresinin son altı ayındaki süreç içinde iş yerinde en az beş Türk vatandaşı olması şartı aranır. Genel bir kural olarak da beş yerli çalışana karşılık olarak bir yabancı çalışana izin verilmektedir.
- Çalışma izni firma ortağı adına alınacak ise almak isteyen firma ortağı olan yabancının ise sermaye payının en az yüzde yirmisine sahip olması şarttır.
- İş yeri tarafından yabancı bireye ödenmesi gereken maaş, yabancı bireyin görevi ve yapacağı iş işe orantılı olmalıdır. Kesinlikle asgari ücretten fazla olmalıdır. Asgari maaş düzeyleri bakanlık tarafından belirlenir ve başvuru öncesinde mutlaka bunlara bakılmalıdır.
- Ev işlerinde çalışmak üzere yapılan başvurularda ilk iki şart aranmamaktadır.
- Firmanın turizm ya da seyahat firması olması halinde iki numaralı şart aranmamaktadır.
Yabancı Çalışma İzni İçin Gereken Evraklar Nelerdir?
Yabancı Çalışma İzni İçin Gereken Evraklar Nelerdir?
Yabancı çalışma izni başvuru evrakları neler? Bu evraklar şu şekilde sıralanabilir:
- Diploma ya da geçici mezuniyet belgesinin bir kopyası. Türkçe çevirisi yapılmış ve resmi makamlar tarafından onaylanan belge.
- Denklik belgesi. Yüksek öğrenimini ülke dışında gerçekleşen bireyler için geçerlidir.
- Eğitim kurumlarında faaliyet gösterecek olan yabancı bireyler için yeterlilik belgesi. Bu belge milli eğitim bakanlığından alınmalıdır.
- En az altı ay geçerliliği bulunan ikametgâh belgesi.
- Pasaport fotokopisi.
İşverenin sunması gereken çeşitli evraklar şunlardır:
- Çalışma izni başvuru formu.
- Resmi makamlar tarafından onaylanan, geçen seneye ait olan kar-zarar belgesi ve bilanço.
- Ticaret sicili gazetesi. İş yerinin sermaye ve ortaklık durumunu gösterdiği için gereklidir.
- Noter onaylı vekaletname.
- İş sözleşmesi.
- İş yerinde çalıştırılan Türk vatandaşlarını ücretleri.
İlk başvuru online olarak yapıldıktan sonra aşağıdaki evraklar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaştırılmalıdır.
Yabancı işçinin evrakları:
- İşçi ve işveren arasında yapılan iş sözleşmesi.
- En az altı ay geçerli olan oturum izni fotokopisi.
- Pasaport fotokopisi.
- Diploma fotokopisi.
- Referans mektubu.
İş verenin sunması gereken çeşitli evraklar:
- Başvuruya ait dilekçe.
- Çalışma izni başvuru formu.
- Bir önceki seneye ait olan SMMM belgesi.
- Ticaret Sicili Gazetesi.
- Faaliyet belgesi.
- Noter onaylı vekaletname.
Yabancı Çalışma İzni Uzatma Başvurusu
Çalışma izni ilk aşamada en çok bir seneliğine verilir. Bir senenin ardından ilk uzatmada en fazla iki sene daha süre verilmektedir. Üç seneyi tamamlayan işçi için uzatma, en fazla üç sene daha yapılmaktadır. Yabancı birey çalıştırma başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılmaktadır. Bu ilgili başvuru, çalışma izni süresinin tamamlanmasından geriye doğru en çok altmış gün içinde gerçekleştirilmelidir. Bu süre zarfında başvurusu yapılmayan yabancı bireyin, süre uzatımı başvurusu değerlendirmeye alınmaz.
Adına çalışma izni süre uzatma başvuru yapılan bireyler, izin süresinin sona erdiği zamandan itibaren başvurunun değerlendirmeye alınması süresince ve her halükârda doksan günü geçmemek ve yapılan işle çalışılan iş yerinin değişmemesi kaydı ile çalışmaya devam edebilir. Bu çalışma kanuni sayılmaktadır. Doksan günlük su süre uzatma başvurusu aşamasındaki muhtemel gecikmeler düşülerek belirlenmiştir. Bu süre boyunca yabancı bireyin ve iş verenin hak ve yükümlülükleri aynı biçimde devam etmektedir.
Yabancı işçi, çalışma izni uzatma başvurusu yapmak amacıyla yukarıda açıklanan evraklara ek olarak önceki çalışma izni belgesini de kuruma sunmalıdır. İş veren ise çalışma izni uzatma başvuru dilekçesi ile beraber yabancı işçi başvuru formu, SGK sicil numarası ve iş verenle alakalı yukarıda açıklanan diğer belgeleri de sunmalıdır.
Uzatma başvurusu gerçekleştirecek iş verenin dikkat etmesi gereken detaylar:
- Yabancı bireyin maaşının eksiksiz şekilde banka aracılığı ile yatırılmış olması.
- Yabancı çalışanın SGK ödemelerini yaptırmış olmak. SGK’ya borçlu olmamak.
- Firmanın vergi borcunun olmaması.
- Çalışacak olan bir yabancı için beş Türk vatandaşı çalıştırmak.
Uzatma başvurusu yapılan yabancının dikkat etmesi gereken hususlar:
- İzin süresi boyunca toplam altı aydan çok ülke dışında kalmamak.
- Herhangi bir suç işlememiş olmak.
Çalışma izni uzatma için gereken belgeler:
- Başvuru dilekçesi
- Uzatma başvuru formu
- Pasaport fotokopisi
- Eski çalışma izni belgesi
- Firmanın en son sermaye yapısını gösteren belge
- Kar-zarar tablosu
Ev Hizmetleri İçin Yabancılara Çalışma İzni
Ev hizmetleri için yabancılara çalışma izni nedir? Bu, meydana gelebilecek mağduriyetleri engellemek amacıyla belirli koşullara bağlanmıştır. Buna göre yabancı birey her ev hizmeti için çalışamamaktadır. Ev hizmetlerinde görev yapmak isteyen birey sadece çocuk bakıcısı, yaşlı bakıcısı ve hasta bakıcısı olabilir. Temizlik için yabancı çalıştırmak yasal olmamaktadır. Gerekli iznin alınması da söz konusu olmamaktadır.
Buna göre çocuk bakıcılığı yabancı işçi çalıştırma izni almak amacıyla evde 15 yaşından küçük olan bir çocuğun yaşaması gerekmektedir. Yaşlı bakıcılığı durumunda ise evde 65 yaşından büyük olan birinin yaşaması zorunlu olmaktadır. Ciddi bakım gerektiren ağır haller haricinde erkek yabancılara ev hizmetlerinde çalışma izni verilmez.
Suriyelilerin Çalışma İzni
Suriyelilerin çalışma izni konusundan da söz etmek gerekir. Suriyelilerin ya da geçici uluslararası koruma kapsamındaki yabancıların çalışma izni almasında pek çok farklı kriter esnetilmiştir. Bu bireylerin maaş miktarları asgari ücretten gösterilebilir ya da iş yerinde beş Türk vatandaşına karşılık bir yabancı şartı aranmayabilir.
Yabancı İşçi Çalıştırma
Ülkemizde bulunan iş yerlerinde yabancı uyruklu bireylerin çalıştırılmasına yabancı işçi çalıştırma denir. Bu, ülkemizde izne tabi tutulmuştur. İzinsiz yabancı işçi çalıştırma, yasal olmamaktadır ve yaptırımları vardır.
İzinsiz Yabancı İşçi Çalıştırma Cezası
Yabancı bireylerin ülkemiz sınırları içinde çalışması, izne tabi olmaktadır. İzinsiz şekilde yabancı işçi çalıştırmak, para cezası ile sonuçlanmaktadır. İzinsiz şekilde yabancı işçi çalıştıran birey, çalıştırdığı her bir insan için 16.066 lira ceza alır. İzinsiz çalışan birey 6.421 lira, bağımsız çalışan yabancı birey ise 12.854 lira ceza ödemek zorundadır. Bununla beraber sınır dışı edilmeleri hususunda da bakanlığa bildirimde bulunulur. İş verenin bu duruma devam etmesi halinde para cezası bir kat daha artırılır.