Duruşma Zaptı Nedir? (Tensip Tutanağı) duruşma zaptının diğer ismi tensip tutanağı olmaktadır. Bu aynı zamanda tensip zaptı olarak da bilinir. Duruşma zaptı, davanın açılmasının ardından mahkemenin davaya ilişkin gerçekleştirilecek olan işleri belirtmiş olduğu, dosyanın gidişatını gösteren usulü işlemdir. Duruşma tutanağı davanın açılmasının ardından ilk duruşmadan evvel açılmaktadır. Mahkeme duruşma öncesinde duruşma gününü belirler, dosyanın taraflarına davetiye iletir, alakalı kurumlardan müzekkereyle ilgili bilgiler ister. Bu tarz hazırlık uygulamalarının düzenlenmiş olduğu tutanak, tensip zaptı olmaktadır.

Duruşma zaptı başında:

• Duruşmanın gerçekleştirileceği mahkemenin ismi
• Dosya numarası, hâkimin ve zabit kâtibi ismi
• Sanık ve var ise kanuni temsilcisi
• Mağdur ve kanuni temsilcisinin ismi
• Suç tarihi
• Suç
• Tutukluluk ve tahliye durumları, tutuklanma ve tahliye zamanları
• Hangi savcının no ve tarihli iddianamesiyle davanın açıldığı
• Hangi mahkemece hangi tarihte esas no ile beraber iddianame kabul edildiği
• Sanık tutukluysa tutukluluk halinin değerlendirilmesi yapı tutukluluk durumunun tahliyesine, devamına ve adli kontrol hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığına,
• Sanığın tebliğden başlanarak yedi gün içinde itirazı kabil olmak koşulu ile tutukluluk durumunun devamına, tahliyeye gibi detaylar yer almaktadır.

Tarafınıza duruşma zaptı iletildiğinde bunu dikkatli bir şekilde okumanız gerekmektedir. Çünkü mahkemece iletilen duruşma zaptında bulunan bu hususlar eksiksiz şekilde yerine getirilmelidir. Davanın devamında bir hak kaybına uğramamak amacıyla avukatlarımızdan destek alabilirsiniz.

Duruşma Zaptı Nedir?

Tensip tutanağı olarak da bilinen duruşma zaptı, ilk duruşmadan evvel gerçekleştirilecek olan iş ve işlemleri belirleyerek davayla alakalı bir yol haritası oluşturmak üzere hazırlanan ve ayrıca ilk aşamada değerlendirilmesi gereken taleplerin karşılanmış olduğu bir tutanak olmaktadır.

✅ Kurumsal Telefon	0532 658 53 63
✅ Tam Zamanlı Destek	Online Danışmanlık
✅ İnovatif Yapılanma	Araştırmacı ve Yenilikçi
✅ Avukatlık Hizmetleri	Danışmanlık Hizmetleri

Duruşma zaptının amacı, hukuka uygun hükme erişmek için yargılamanın imkanlarını araştırarak, yerine ve uygun adımlar ile hükme erişmeyi basitleştirmektir. Duruşma zaptı, hukuk biliminin belirlemiş olduğu esas ve usullere göre bir davanın adil olan sonuçla sağlıklı bir biçimde neticelendirilmesi amacıyla izlenen bir rotadır.

Duruşma Zaptının Hazırlanması

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda duruşma zaptı düzenlenmesine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Kanunda düzenlenmemiş olmakla beraber duruşma zaptı hukuk davaları açısından son derece önemli bir işleve sahip olmaktadır.

Hukuk davalarından olan tazminat davası, boşanma davası, miras davası, alacak davası, tapu iptal davası, icra davası gibi düzenlenen duruşma zaptı davanın gidişatını belirlemektedir. Mahkeme duruşma zaptıyla:

• Davanın taraflarının kendilerine tebliğ edilen dilekçelere yanıt süresi içinde cevap verebileceklerini,
• İlk duruşmaya dek toplanması gereken kanıtların toplanmasına,
• Tarafların her çeşit kanıtlarını göstermelerinin talep edilmesine,
• Tarafların veya üçüncü şahısların yapmaları gereken farklı bir yükümlülükleri varsa bu durumun kendilerine bildirilmesine karar verilmektedir.

Şunu da söylemeliyiz ki, kanıtların gösterilmesi için duruşma zaptında verilen zaman bağlayıcı olmamaktadır. Yargılamanın tensip zaptı düzenlenmesinin ardından diğer aşamalardan biri olan ön inceleme bölümü ve sonrasında kanıtların bildirilmesi söz konusu olmaktadır.

Davanın açılmasından sonra dilekçeler aşamasının başında her dosya için duruşma zaptı düzenlenmelidir. Basit yargılama usulünün uygulanmış olduğu mahkemelerde duruşma zaptının düzenlenmesiyle beraber duruşma günü de belirlenir.

Duruşma Zaptında Olması Gereken Hususlar

Duruşma zaptında olması gereken koşular hâkimin takdirinde olmak kaydı ile:

• Mahkemenin ismi
• Mahkeme bazı sıfatlar ile görev yapıyor ise bu sıfatlar
• Hakimlerin ve zabit katibinin ismi ve soyismi ile sicil numaraları
• Tarafların T.C. Kimlik numaraları ve kimlikleri
• Tarafların avukatları ve onların ad soyad ve adresleri
• Dava dilekçesinin 6100 sayısı HMK maddelerini taşıyıp taşımadığı ve eksiklik olması durumunda hangi işlemlerin yapıldığı
• Davanın çeşidi
• Davanın tabi olduğu yargılama türü
• Karşılıklı eklerin ve dilekçelerin tebliği ile gerekli olan uygulamaların yapılması
• HMK ilgili maddeler uyarınca tarafların kanıt olarak gösterebilecekleri belgeleri dilekçelerine dahil ederek vermeleriyle başka yerden getirilecek olan çeşitli belgelere ilişkin bilgiler
• Kanıt avansının yatırılması ile yatırılmaması durumunda nasıl sonuçların ortaya çıkacağı
• Dilekçelerin tamamlanmalarının ardından ön incelemenin duruşmalı yapılıp yapılmayacağı kararı
• Ön inceleme sonucunda yargılama sürecine devam edilmesine karar verilmesi durumunda, ön inceleme sonunda veya tahkikat duruşması için gün verileceği
• Gerekli bulunan başka hususlar yer almaktadır.

Duruşma Zaptının İşlevi ve Önemi Nedir?

Duruşma zaptı işlevi oldukça önemlidir. Duruşma zaptı sayesinde ilgili dava bir biçim ve yola girmektedir. Davacının ilk etapta değerlendirilmesi gereken talepleri karara bağlanmaktadır. Bununla beraber taraflara usul kuralları hatırlatılır, davanın mahiyetinin gerektirdiği uygulamalar yapılır ve daha da mühimi nelerin araştırılıp değerlendirildiği ve nasıl bir yol çizildiği hususunda bütün dosyadaki belgelerin incelenmesi yerine duruşma zaptına bakılarak bilgi sahibi olunması söz konusu olabilmektedir.

Diğer yandan dosyayı toparlayan bir fonksiyona sahip olan duruşma zaptı sayesinde ayrı tutanakların açılmasına ve ayrı kararlar alınmasına gerek olmamaktadır. Türkiye vatandaşı olan herkes e-devlet üzerinden kendisinin taraf olduğu her çeşit dava ve icra dosyası bilgilerini görebilmektedir. E-devlet üzerinde bireyin taraf olduğu bir davanın aşamasında duruşma zaptı hazırlandı ibaresi bulunuyor ise mahkeme ilgili tensip tutanağını hazırlamış demektir. Bu noktadan itibaren duruşma zaptıyla karar verilen hususlar taraflara tebliğ edilecektir. İçinde duruşma zaptının olduğu ilgili tebligat, kişinin yerleşim yeri adresine iletilecektir.

Duruşma Zaptının Hazırlanma Zamanı

Duruşma zaptı hazırlanma süresi de merak edilmektedir. Hukuk davalarında duruşma zaptının hazırlanma zamanı çok uzun sürmez. Genel olarak bir hafta içinde hazırlandığı bilinmektedir. Duruşma zaptında bulunması gereken hususlar bellidir. Bu doğrultuda kısa bir zaman içinde hazır olmaktadır.

Duruşma zaptı özünde mahkemenin duruşmaya yapmış olduğu hazırlıkları ifade eder. Hukuk davalarında bir veya iki günde duruşma zaptı hazırlanır. Ceza davalarında ise on beş günlük iddianamenin kabul süreci vardır. Bundan dolayı duruşma zaptının hazırlanması iddianamenin mahkemeye verilmesinden sonraki 15-20 gün içinde olmaktadır.

Duruşma Zaptının Taraflara Tebliği

Tensip tutanağı taraflara tebliği konusunda da açıklama yapmak gerekir. Duruşma zaptı düzenlendikten sonra davacı kişiye tebliğ edilir ve dava dilekçesinin zorunlu maddelerinde eksiklik bulunuyor ise bu eksikliğin tamamlanması için gerekli ihtarı da barındırır şekilde tebliğ yapılmaktadır. Davalıya ise aynı zarf içinde ilgili dava dilekçesi ve duruşma zaptının yer aldığı bir tebligat iletilir.

Hukuk yargılamasında davacıya iletilen duruşma zaptında dilekçenin eksiksiz olup olmadığı açıklanır. Davacının dilekçesinde eksiklikler olması durumunda bunlar açıkça belirtilerek HMK madde 119’a göre iki haftalık zaman içinde tamamlanması istenir. Davacı bireyin dilekçesinde bir eksiklik olması halinde, dava dilekçesinin davalı bireye tebliği ile sonraki dilekçelerin karşılıklı olarak verileceğine ilişkin açıklama yapılmaktadır.

Duruşma Zaptı Hazırlandıktan Sonra Neler Yapılır?

Hukuk mahkemelerinde duruşma zaptıyla beraber ya taraflara ilk duruşma gün ve saati belirtilir ya da ilk inceleme gerçekleştirilerek duruşma günü verilmeden gerekli ihtiyarlar iletilir. Aynı zamanda tarafların birbirlerinin dilekçelerine yanıt süresi içinde yanıt verebilecekleri, ilk duruşmaya dek toplanması gereken kanıtların toplanması ve tarafların her çeşit kanıtlarını bildirmeleri talep edilir.

2020 senesinde yapılan yeni düzenlemeyle beraber ön inceleme duruşması davetiyesinin tebliğinden sonra iki haftalık kesin süre içinde ilgili tarafların dilekçelerinde gönderdikleri fakat daha sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları ya da başka yerden getirecekleri belgelerin getirilmesi amacı ile ilgili açıklamayı yapmaları, bu doğrultuda tanınan süre içinde yerine getirilmemesi durumunda o kanıta dayanmaktan vazgeçmiş sayılacakları taraflara ihtar edilmektedir. Bu açıdan duruşma zaptında mahkemece sizden talep edilen belge ya da dosyalar var ise bunları alakalı mahkemeye sunmanız, var ise kanıtlarınızı en geç ön inceleme duruşması tebliğinden itibaren iki haftalık zaman içinde sunmanız, duruşma saat ve gününde duruşmada hazır bulunmanız gerekmektedir.

Fakat, basit yargılama usulüne tabi olan davalarda taraf bireyler dilekçeleriyle beraber bütün kanıtları açık şekilde bildirmek, dilekçelerine eklemek ve başka yerlerden getirilecek olan dosya ve belge için de bunların bulunabilmesini sağlayan verilere dilekçelerinde yer vermek ile yükümlü olmaktadırlar. Bu açıdan duruşma zaptının tebliğ edilmesinden itibaren iki hafta içinde kanıtların sunulması şart olmaktadır.

Duruşma Zaptı Hazırlandıktan Sonra Duruşma Ne Zaman Olur?

Duruşma zaptı sonrası söz konusu ise duruşma zamanında da bahsetmek gerekir. Duruşma zaptı hazırlandıktan sonra duruşma saati ve günü ilgili tutanakta size bildirilmektedir. Bu sebeple tensip zaptı size tebliğ edildiği zaman duruşma günü ve saatini öğrenmiş olacaksınız. Mahkeme tarafından duruşma hazırlandıktan sonra ortalama 2-3 ay sonrasında ya da mahkeme yoğunluğuna bağlı şekilde 5-6 ay sonrasında ilk duruşma görülebilmektedir.

Tensip Zaptı Ne Kadar Sürede Hazırlanır?

Tensip zaptının hazırlanma süresi, mahkemelerin iş yoğunluğuna bağlı şekilde değişiklik göstermektedir. Hukuk davalarında birkaç gün olabilirken, ceza davalarında ise bu süre iddianamenin mahkemeye sunulmasından sonra bir hafta veya on gün içinde hazırlanmaktadır.

Hukuk Mahkemelerinde Tensip Zaptı Nedir?

Bütün hukuk davalarında olduğu gibi aile mahkemesinin görev konusuna giren davalarda da duruşma zaptı davanın bundan sonraki gidişatını ifade eden yol haritası olmaktadır. Boşanma davaları, tazminat davaları, alacak davaları ve miras davaları gibi hukuk mahkemelerinde görülecek olan davalarda ilk duruşma önce hâkimin hazırladığı bu evrakla duruşma günü tayin edilir ve tarafların ilk duruşmaya dek yanıt dilekçesi sunma, kanıt toplama, dilekçede eksiklikler varsa bunların tamamlanması gibi gereken yükümlülükler ifade edilir.

İş Mahkemelerinde Tensip Zaptı Nedir?

Yetkili iş mahkemelerine gelen dava dilekçesiyle beraber mahkeme hakimi duruşma zaptını hazırlar. İş mahkemelerinde yargılama basit usulü tabidir. Duruşma zaptının hazırlanmasıyla beraber duruşma günü belirlenmiş olur. Duruşma zaptında duruşma günü, dava dilekçesine karşı yanıt dilekçesinin zamanı içinde verilebileceği gibi tarafların ve mahkemenin yapması gerekenler listesi de ifade edilmektedir.

İş mahkemelerinin olmadığı yargı çevresinde, ilgili mahkemenin görev alanına giren uyuşmazlıklara asliye hukuk mahkemesi, iş mahkemesi sıfatı ile bakmaktadır. Bu aşamada asliye hukuk mahkemesinin iş mahkemesi sıfatı ile hazırlamış olduğu duruşma zaptında bu hususun açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir.

Ceza Davalarında Duruşma Zaptı Nedir?

İddianamenin kabul görmesinin sonrasında ceza davasıyla alakalı bir yol haritası oluşturabilmek amacıyla duruşma zaptı düzenlenmektedir. Ceza davalarından farklı olarak duruşma zaptının düzenlenmesi çok daha uzun olabilmektedir. Bu süre iddianamenin mahkemeye sunulmasından başlanarak ortalama olarak iki veya üç haftayı bulabilir. Aynı zamanda davanın red edilmesi, görevsizlik ve yetkisizlik gibi usule ilişkin kararların duruşma zaptıyla verilmesi söz konusu olabilmektedir.

Dosyada tutukluluğun bulunması durumunda tutukluluğun değerlendirilmesi hali de duruşma zaptı ile yapılarak ilgili tutukluluğun sonlandırılmasına ya da devamına tensiben karar verilebilir. Tensiple tahliye halinde de tahliye işlemleri başlamaktadır.

UYAP portaldan sorgulandığı zaman veya UYAP SMS sorgulamalarında dosya durumunun duruşma zaptı hazırlandı biçiminde görünmesi, dosyanın alakalı mahkemeye gönderildiğini ve duruşma zaptının hazırlandığını ifade etmektedir.

Duruşma Zaptı Nedir? (Tensip Tutanağı)