KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA
İçerik Tablosu
Kamulaştırmasız el atma kanundan doğmamakta, aksine kanuna aykırı bir müdahaleden doğmaktadır. Kamulaştırmasız el atmada idarenin yaptığı bir müdahale bir idari karara dayanmamaktadır. Bu nedenle bir idari eylem olarak değil, haksız eylem (haksız fiil) olarak nitelendirilmektedir.
Kamulaştırmasız el atmayı idarenin haksız fiil niteliğindeki işlemlerinden biri olan “fiili yol” un özel bir türü olarak ele almak daha doğru olacaktır. Bu nedenle;
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununda veya başka bir kanunda bu konuya ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı görülmektedir.
Kamulaştırmasız el atmanın çerçevesi Yargıtay kararları ile doktrin tarafından çizilmiş ve büyük oranda içtihatlarla şekillenmiştir.
EL ATMANIN ÖNLENMESİ DAVASI
Taşınmaz malı izinsiz olarak yola çevrilen kimse, ilgili kamu tüzel kişisine karşı 2 farklı yol izleyebilmektedir. Birincisi el atmanın önlenmesi davası açabileceği gibi ikinci olarak bu duruma razı olduğunu bildirerek taşınmaz malının değer karşılığını da talep edebilecektir.
Kamulaştırmasız el atmayı, idarece usulüne uygun olarak alınmış bir kamulaştırma kararı olmaksızın ve geçici işgal koşulları bulunmamasına rağmen özel mülkiyete tabi bir taşınmaza idare tarafından el atılması şeklinde tanımlamak doğru bir tanım olacaktır.
Kamulaştırmasız el atmada; idare, kamu hizmetinin görülmesi için özel mülkiyete ihtiyaç duymaktadır. İdare ilgili taşınmazlara kişinin mülkiyet hakkını kısıtlayacak şekilde müdahale etmektedir. Bu müdahale 2 türlü olabilmektedir. İlk olarak herhangi bir yasal dayanağı bulunmayan fiilen el atma şeklinde olabileceği gibi, ikinci olarak el atmanın yasal bir dayanağı olarak mülkiyet hakkından doğan yetkilerin kullanılmasının uzun süre kısıtlanmasına sebep olacak şekilde hukuki el atma şeklinde de olabilir.
Kamulaştırmasız el atma işleminde; idare tek taraflı olarak bir taşınmaza hukuka uygun veya aykırı olarak el atmaktadır.
Kamulaştırmasız el atmada dava sonucu belirlenen kamulaştırma bedeli idarenin hukuka aykırı fiili sonucu taşınmaz sahibine tazminat olarak ödenmektedir.
Kamulaştırmasız El Atmanın Hukuka Aykırı Olarak Nitelendirilebilmesi İçin;
1. Kamulaştırmanın, kamulaştırma yetkisine sahip idare tarafından yapılması gerekmektedir.
2. Söz konusu el atma kamu yararı nedeniyle yapılmalıdır.
3. El atılan taşınmaz özel hukuk kişisine ait olmalıdır.
4. Kamulaştırma işlemine hiç başlanmamış, kamulaştırma işlemi hiç yapılmamış olmalıdır.
KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVASINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
Kamulaştırmasız el atma davalarında mahkemeden ilk olarak istenmesi gereken talep yürütmenin durdurulmasıdır. Yürütmenin durdurulmasını istemekte ki amaç telafisi güç ve imkansız zararların doğmasını önleyerek taşınmaz sahibinin idare tarafından daha fazla zarara uğramasını engellemektir.
Bu nedenle bu tarz davalarda yürütmenin durdurulmasını mahkemeden talep etmek ve dava dilekçesinde bu hususu belirtmek elzem olup gerekli bir taleptir. Bu nedenle yürütmenin durdurulması talepli dava dilekçesinin hazırlanması daha doğru olacaktır.
Somut olaylara bakıldığında telafisi güç ve imkansız zararların doğacak olması şartının gerçekleşip gerçekleşmediği mahkeme tarafından incelenmektedir.
AGÂH Hukuk Danışmanlık & Arabuluculuk
Avukat Nida KUTTAŞ – Avukat Ahmet YILDIZ
[kkstarratings]